Κυριολεκτικά. Η σελίδα μου είναι στο irinigeorgi.com. Γράφω για το dating από τότε που υπάρχει αυτό το blog, δηλαδή από το 2011, και για την κουλτούρα του βιασμού, από το 2016. Επτά χρόνια μετά, αποφάσισα να γράψω ένα βιβλίο που συμπυκνώνει όλη μου τη γνώση πάνω σ’ αυτά τα θέματα που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν γυναικεία. Αυτός που θέλουν οι Γυναίκες: Οδηγός dating για άντρες, από μια φεμινίστρια.
Παράλληλα, έχω ολοκληρώσει κύκλους σπουδών σε Personal Coaching (ΕΚΠΑ), Συμβουλευτική (Achology Institute), Working with Men, by Terry Real & the Relational Life Institute και Compassionate Inquiry in Action: An Experiential Course for the Healing of Deep Traumatic Wounds, by Gabor Maté. Αυτή η κατάρτιση έγινε με στόχο να με βοηθήσει να ξεκινήσω επίσημα την ως τώρα άτυπη εργασία μου ως Σύμβουλος Dating, συγκεκριμένα στο φεμινιστικό dating. Απευθύνομαι πρωτίστως σε άντρες, όμως μπορώ να προσφέρω καθοδήγηση και σε γυναίκες, για ζητήματα που συχνά έχουν ανάγκη να ξεκαθαρίσουν. Περισσότερα στη σελίδα μου.
Ο φεμινισμός είναι επικίνδυνος για τον γάμο και την οικογένεια. Βασικά, είναι επικίνδυνος γενικότερα.
Ο φεμινισμός θα σου καταστρέψει τη ζωή.
Αυτός ακριβώς είναι ο τίτλος του πρώτου κεφαλαίου του “Women don’t owe you pretty” [Οι γυναίκες δεν σου χρωστάνε να είναι όμορφες], της Florence Given. Ο φεμινισμός θα σου καταστρέψει τη ζωή, και αυτό θα είναι το καλύτερο πράγμα που θα σου έχει συμβεί.
Η Φλόρενς λέει ότι το ταξίδι της μέσα απ’ τον φεμινισμό ήταν εξοντωτικό. Έτσι είναι και για τις περισσότερες από εμάς, ή τουλάχιστον ήταν για τις μεγαλύτερες από εμάς. Εύχομαι αυτό να αλλάζει, γρήγορα και σταθερά. Όσο γινόμαστε πιο πολλές.
Γιατί όπως και η Φλόρενς, κι εμείς χάσαμε φίλους, κι εμείς τσακωθήκαμε με ανθρώπους που συμπαθούσαμε ή και αγαπούσαμε, αμέτρητες φορές, κι εμείς νιώσαμε ξένες στις ίδιες μας τις παρέες, κι εμείς περάσαμε ώρες να εξηγούμε ενώ μας έλεγαν υπερβολικές, κι εμείς νιώσαμε να μας πνίγει το δίκιο ενώ οι άλλοι μας έλεγαν γραφικές.
Ο φεμινισμός είναι επικίνδυνος, γιατί γκρεμίζει ένα ασύλληπτα πελώριο και βαθιά ριζωμένο οικοδόμημα, πάνω στο οποίο είναι χτισμένη ολόκληρη η πραγματικότητα.
Και όταν ξυπνάς ως φεμινίστρια, συνειδητοποιείς ότι η πραγματικότητα που ήξερες, είναι σαν κακό πείραμα που ξέφυγε από το εργαστήριο, πολλαπλασιάστηκε και κυριάρχησε στο οικοσύστημα.
Δεν ήταν για να είναι έτσι ο κόσμος, κι αυτή είναι μια αποτυχημένη του εκδοχή. Μια διαστρεβλωμένη αλήθεια, μια ψευδής είδηση που μοιράστηκε τόσες φορές, για τόσους αιώνες και μέσα από τόσες «ιερές» διδαχές, που εντυπώθηκε στα μυαλά όλων κι έγινε γνώση ακλόνητη, αδιαμφισβήτητη, καθολική και οικουμενική.
Αλλά είναι σάπια ως τα θεμέλια, και αργά ή γρήγορα, θα γκρεμιστεί.
Πίσω σε σένα. Που ξαφνικά συνειδητοποιείς πως ό,τι σου έμαθαν ως «φυσιολογικό» είναι ψέμα. Ό,τι είχες ως δεδομένο, είναι λάθος. Ό,τι ήξερες ως «κανονικό», είναι παράλογο, είναι άδικο, είναι για όλους βλαπτικό.
Είναι αναμενόμενο να έχεις ταραχτεί. Και είναι αναμενόμενο να θες να πάρεις ένα τσεκούρι και να γκρεμίσεις, από όλο το οικοδόμημα, τη δική σου φυλακή.
Όλες μας είδαμε τη ζωή μας ξανά, από νέα οπτική, με ένα πέπλο να έχει εξαφανιστεί, και συνειδητοποιήσαμε όλες εκείνες τις μικρές στιγμές, τις ανεξήγητα άβολες, τις αμήχανες, αυτές που θέλουμε να ξεχάσουμε, αυτές που βαφτίσαμε «κακό σεξ», τις φρικτές, τις μικρές και μεγάλες αδικίες, τις «κακές συγκυρίες», τις κραυγές που παρέμειναν σιωπές, αυτά που ανεχτήκαμε και υπομείναμε -γιατί έτσι είναι οι γυναικείες ζωές.
Είδαμε ξανά κάθε τέτοια στιγμή, και επιτέλους καταλάβαμε το γιατί.
Επιτέλους καταλάβαμε το γιατί. Η πραγματικότητα δεν θα είναι ποτέ ξανά ίδια, δεν υπάρχει επιστροφή.
Και η πραγματικότητα, όπως την ξέραμε μέχρι χτες, περιλαμβάνει και οικεία, αγαπημένα πράγματα, που δεν είναι εύκολο να απαρνηθείς.
Μόνο που πλέον βλέπεις παντού και σε τι βάθος το ψέμα που μας τάισαν, εμποτίζει ως τον πάτο, όλων μας τις ζωές.
Δεν γίνεται να μην δεις την αλήθεια και στις σχέσεις τις οικογενειακές. Δεν γίνεται να αγνοήσεις το ότι έχουμε ονομάσει «παράδοση», τα λάθη που έχουν διαιωνιστεί. Δεν γίνεται να παραμείνεις στην κουζίνα σου, παρθένα σύζυγος μανούλα και νοικοκυρά, όταν *έχεις δει*.
Ο φεμινισμός είναι επικίνδυνος. Και το καλύτερο πράγμα που σου έχει συμβεί.
O όρος «εκδικητικό πορνό» έχει επικρατήσει και έχει επίσημα κατοχυρωθεί, και το θέμα δεν είναι αν όντως συμβαίνει πάντα ως πράξη εκδικητική. Δεν συμβαίνει, οπότε αν θες να το πεις μη-συναινετική πορνογραφία, πες το, αν αυτός ο όρος σε ικανοποιεί.
Δεν αλλάζει και πολλά στο τι είναι στην ουσία η πρακτική. Γιατί δεν είναι το κίνητρο που μας νοιάζει εδώ, ούτως ή άλλως το κίνητρο είναι μισογυνιστικό. Δεν υπάρχει αμφιβολία γι’ αυτό.
Το κίνητρο είναι μισογυνιστικό με κάθε σκεπτικό. Είτε ο θύτης το κάνει για να εξευτελίσει το θύμα, να το διαπομπεύσει και να του καταστρέψει τη ζωή, ή για να παρουσιάσει τον εαυτό του ως επιβήτορα και το θύμα ως αντικείμενο που χρησιμοποιήθηκε, ως θήραμα που κατακτήθηκε ή ως τρόπαιο που εκτέθηκε σε βιτρίνα για να θεαθεί.
Το θύμα, δηλαδή η γυναίκα, δεν είναι άνθρωπος, δεν έχει βούληση, δεν έχει φωνή.
Και το αποτέλεσμα στη ζωή του θύματος είναι το ίδιο, ακόμα κι αν ο θύτης δεν είχε στόχο να την εκδικηθεί. Γυναίκες έχουν αυτοκτονήσει επειδή δεν άντεξαν την κατακραυγή.
Δεν έχει σημασία αν η λήψη του πορνογραφικού υλικού έγινε με συναίνεση ή χωρίς.
Το σεξ δεν είναι ντροπή. Το σώμα μας δεν είναι ντροπή.
Δεν έχει σημασία στο πώς θα αισθανθούμε για το θύμα. Γιατί το θύμα δεν χρειάζεται να απολογηθεί ή να δικαιολογηθεί. Η δημοσιοποίηση πορνογραφικού υλικού χωρίς συναίνεση, είναι έγκλημα από μόνη της, ανεξάρτητα απ’ το αν το θύμα ήθελε να βιντεοσκοπηθεί ή να φωτογραφηθεί. Στο πώς θα αισθανθούμε για το θύτη έχει σημασία, και αν το έκανε κι αυτό χωρίς συναίνεση, τη λήψη φωτογραφιών ή βίντεο δηλαδή, η ποινή του εύχομαι να αυξηθεί.
Δεν θα μιλήσω καν για τη συναίνεση σε επίπεδο πρωταρχικό, για το τι συμβαίνει στο οπτικοακουστικό υλικό. Αρκεί να μην ακούσουμε ποτέ ξανά για «ροζ βίντεο» όταν πρόκειται για βίντεο από βιασμό.
Αλλά το πιο σημαντικό σε όλο αυτό, είναι το ποιος κόσμος καταναλώνει αυτό το υλικό. Αν δεν υπήρχε ζήτηση συγκεκριμένα για μη-συναινετικό πορνό, δεν θα ήμασταν τώρα εδώ. Αλλά πάρα πολύς κόσμος επιλέγει να δει μη-συναινετικό πορνό, επιλέγει να το αναπαράγει, και το αναζητά στο διαδίκτυο ειδικά επειδή δεν είναι συναινετικό.
Γιατί με τη συνείδησή του καθαρή, με σύμμαχο τη victim blaming συλλογιστική «αν δεν ήθελε, ας μην καθόταν να την τραβήξει βίντεο», αυτός ο κόσμος επιθυμεί να παραβιάσει τα θύματα κι αυτός, αυτό απολαμβάνει, την παραβίαση κι όχι την ποιότητα του τι βλέπει ως πορνογραφικό υλικό, και θέλει να συμμετάσχει στη δημόσια διαπόμπευση και στον εξευτελισμό.
Γιατί η κοινωνία θεωρεί φυσικό τον μισογυνισμό. Γιατί η γυναίκα δεν επιτρέπεται να είναι ανθρώπινο ον, ελεύθερα σεξουαλικό. Και στην περίπτωση που τολμάει να είναι, πρέπει να τιμωρηθεί και να αντιμετωπίσει χλευασμό.
Μην αφήσουμε τη στιγμή να πάει χαμένη. Δεν είναι για τον ένοχο η στιγμή, ούτε καν για το θύμα το τωρινό, αν και είναι υπέροχο το ότι το θύμα λαμβάνει επιτέλους υποστήριξη και σεβασμό. Τα θύματα είναι χιλιάδες. Και είναι ώρα εκτός από τον θύτη, να αρχίσει να ντρέπεται και να αισθάνεται ένοχος και κάθε ένας που έχει δει τέτοιο υλικό. Δεν έχει σημασία αν δεν θα έκανες ποτέ αυτό που έκανε ο θύτης. Το να το δεις, δεν είναι αποδεκτό. Αν το δεις, γίνεσαι συνένοχος σε όλο αυτό. Ο κόσμος αλλάζει τώρα, δεν χρειάζεται να μην έκανες ποτέ τίποτα λάθος και τίποτα κακό. Κάνε από σήμερα το σωστό.
«Γεια σου, συγγνώμη που σε ενοχλώ αλλά πιστεύω ότι ίσως μπορείς να με βοηθήσεις». Και συνεχίζει:
«Όταν έχεις βιώσει βιασμό, παραβιαστικές συμπεριφορές, όταν ακούς γύρω σου και βλέπεις πόσες γυναίκες έχουν περάσει τα ίδια, πώς μπορείς να ανακτήσεις την εμπιστοσύνη σου απέναντι στους άντρες; Πώς μπορείς να νιώσεις ξανά ασφάλεια με κάποιον; Νομίζω ότι τρελαίνομαι και έχω φτάσει στο σημείο να αναρωτιέμαι για κάθε άντρα που θα γνωρίσω, αν θα μπορούσε να κάνει κάτι τέτοιο».
Το διαβάζω. Τι να της πω; Λυπάμαι. Λυπάμαι, αλλά δεν μπορώ να σε βοηθήσω εγώ. Θα το ήθελα όσο τίποτα, αλλά δεν μπορώ. Δεν μπορώ γιατί νιώθω όπως νιώθεις εσύ. Απλώς εγώ πλέον το έχω αποδεχτεί.
Ο λόγος που αυτή η κοπέλα είναι φίλη μου και που άλλες πέντε-έξι διαβάζουν αυτά που γράφω, είναι γιατί ένα χρόνο πριν ξεσπάσει το παγκόσμιο #metoo, το καλοκαίρι του 2016, έγραψα ένα κείμενο για την κουλτούρα του βιασμού.
Και ενώ ο λόγος που αποφάσισα να μιλήσω ήταν θυμός για όσα περνούσε μια άγνωστη στην Αμερική, και ήθελα να μιλήσω για το φαινόμενο το συνολικό, ξεκίνησα το κείμενο μιλώντας γι’ αυτά που έχω ζήσει εγώ. Για να δώσω βαρύτητα, για να με ακούσουν, για να με πιστέψουν. Μου φάνηκε φυσικό.
Και έγραψα για τις φορές που με έχουν βιάσει, που καμιά δεν ήταν σε δρομάκι σκοτεινό, τους γνώριζα όλους τους βιαστές μου και μάλιστα τους εμπιστευόμουν πριν γίνει ό,τι έγινε, όπως γίνεται συνήθως, γεγονός που ακόμα αμφισβητείται εκεί έξω και έχει εντυπωθεί σε όλων το μυαλό. Τους ήξερα όλους και είχα καλούς λόγους να τους εμπιστευτώ. Και με βίασαν.
Και έγραψα γι’ αυτά, που ήταν ξεκάθαρα, σχετικά, αλλά ξεκάθαρα για την εποχή του τώρα, γιατί εφόσον ήμουν στο ίδιο σπίτι μόνη μαζί τους από επιλογή, δεν θα είχε τεθεί θέμα βιασμού οποιαδήποτε άλλη παρελθοντική στιγμή.
Αλλά αυτό που δεν με αφήνει να ησυχάσω, είναι ότι τα περιστατικά εκείνα δεν ήταν τα μοναδικά. Ήταν η κορυφή ενός παγόβουνου που στη βάση του αποτελούταν από αμέτρητα μικρά φρικτά γεγονότα, που όλα μαζί έκαναν το πράγμα τεράστιο, ακλόνητο, αβάσταχτο, και οι ρίζες του χάνονταν πλεγμένες στη στόφα της συλλογικής συνείδησης, πάρα πολύ βαθιά.
Είχα γράψει κάποτε ένα κείμενο που λεγόταν «Βιασμός το Σαββατόβραδο». Μιλούσα γι’ αυτό. Για την εποχή που στα 30 μου, αφού είχα βγει από μια σχέση και ένιωθα ότι είχα πραγματικά ενηλικιωθεί, προσπαθούσα να διεκδικήσω και να εξασκήσω το δικαίωμά μου στη σεξουαλικότητα, όπως ένας άντρας. Γιατί ήθελα ισότητα στο σεξ και δεν με ένοιαζε τι θα πει ο κόσμος, αυτό το είχα ξεπεράσει από πολύ μικρή.
Θεωρητικά, ήταν ρεαλιστικό. Πρακτικά όμως, το κόστος γινόταν σωρευτικό, κι ας μην μπορούσα να το καταλάβω, κι ας μην μπορούσα ούτε να το περιγράψω ακριβώς, κι ας μην ήθελα να το αντιμετωπίσω σε πλαίσιο πραγματικό, κι ας τολμούσα να μιλήσω ανοιχτά μόνο για το οργασμικό κενό. Γιατί τότε αυτό έκανα, έγραφα για το σεξ από την πλευρά των γυναικών με τρόπο χιουμοριστικό, για να το απενοχοποιήσω, για να κάνω το αφήγημα της γυναικείας σεξουαλικότητας επιτέλους αποδεκτό.
Αλλά η πραγματικότητα του σεξ, του dating και των γνωριμιών που μπορούν να οδηγήσουν σε σεξ, αν είσαι γυναίκα, συνοδεύεται από ένα αόρατο κομμάτι πάρα πολύ τρομακτικό, που ακόμα δεν συζητιέται σε επίπεδο καθημερινό. Απλώς τώρα που πια σχεδόν δεν με αφορά, δεν φοβάμαι να μιλήσω εγώ.
Μιλάω για όλες εκείνες τις φορές που ήσουν με κάποιον που σου άρεσε και έπινες ένα ποτό, και μπορεί το πράγμα να προχώρησε και να το θέλατε και οι δυο, αλλά όταν βρέθηκες μόνη μαζί του, ξαφνικά είδες να σε αντιμετωπίζει όχι ακριβώς σαν άνθρωπο αλλά σαν κάτι λιγότερο. Το να πω «σαν αντικείμενο» είναι τετριμμένο, αλλά δεν έχω κάτι πιο καλό. Σαν κάτι που δεν πειράζει μωρέ τι θα αισθανθεί, σιγά, το θέμα είναι να περάσω καλά εγώ.
Και έπρεπε εσύ να προσποιηθείς ότι όλα είναι εντάξει, αυτό που μου συμβαίνει τώρα είναι αποδεκτό, είναι το «φυσιολογικό», είναι εντάξει να με πιέζει μέχρι εγώ να μην μπορώ πια να αντισταθώ (στην πίεση και στην εξάντληση από τον ψυχολογικό εξαναγκασμό, όχι στον πειρασμό), είναι εντάξει να μου λέει και να μου κάνει ό,τι θέλει, ό,τι βλέπει στις τσόντες, είναι εντάξει να με αντιμετωπίζει σαν δοχείο και να προσπαθεί να με πείσει ότι αυτό που κάνει μου αρέσει ή θα έπρεπε να μου αρέσει, γιατί αυτός ξέρει ποιο είναι το σωστό. Εγώ δεν έχω σημασία, δεν ξέρω, δεν είναι δικό μου το σώμα, δεν έχω εαυτό.
Και ακόμα κι αν συνειδητοποιούσες ότι δεν θες, γιατί δεν το συνειδητοποιούσες τις περισσότερες φορές, δεν μπορούσες να του πεις ότι άλλαξες γνώμη και δεν θέλεις, τελευταία στιγμή. Δηλαδή μπορούσες, αλλά φοβόσουν. Οπότε, όσο φρικτά κι αν ήταν, τα ζύγιζες, προσπαθούσες να συμβιβαστείς. Έλεγες, να δώσω κάτι, για να μην συμβούν τα χειρότερα. Θα φροντίσω να μείνει ευχαριστημένος για να πάω σπίτι μου ασφαλής.
Για πάρα πολλούς άντρες, καλό σεξ είναι με κάποια που τους κάνει ό,τι ζητήσουν πριν το ζητήσουν, μέτριο σεξ με κάποια που τους αρέσει και έχουν κάποια χημεία, και κακό σεξ με κάποια που δεν τους αφήνει να κάνουν αυτά που θέλουν.
Τους μικρούς γκρίζους βιασμούς, τους τόσο μπανάλ, συνηθισμένους και συχνούς, τους ονομάζουμε «κακό σεξ» και πέφτουμε για ύπνο, προσπαθώντας να ξεχάσουμε τι έχει συμβεί. Αύριο είναι μια καινούρια μέρα, θα το ξεπεράσω. Αυτό είναι για πάρα πολλές γυναίκες το να έχουν ενεργή σεξουαλική ζωή. Κυκλοφορούμε εκεί έξω με κλειτορίδες κομμένες μεταφορικά, από τη βία τη σεξουαλική που μας ασκείται αόρατα, αλλά κανένας δεν μιλάει γι’ αυτή.
Και όπως λέω πάντα όταν γράφω γι’ αυτά, η σεξουαλική βία δεν είναι γυναικείο θέμα. Δεν φτάνει να μιλάμε οι γυναίκες μεταξύ μας, όσο κι αν είναι σημαντικό το να ξέρουμε τι βιώνουμε. Είναι σημαντικό για το τι ανεχόμαστε και τι υπομένουμε, αλλά δεν λύνει το πρόβλημα. Η συζήτηση πρέπει να γίνεται με τους άντρες, και έπειτα χρειάζεται να την κάνουν οι άντρες μεταξύ τους.
Αυτό το ποστ είχε γραφτεί Απρίλιο, και ο Απρίλιος είναι μήνας ενημέρωσης για τη σεξουαλική βία. Αλλά 19 Νοεμβρίου είναι Διεθνής Ημέρα Αντρών. Άντρες, σας ξανα-ικετεύω, μιλήστε με τους φίλους σας. Είναι καλή ευκαιρία.
Άκουσα για το Νομοσχέδιο για την Υποχρεωτική Συνεπιμέλεια, τον Οκτώβριο του 2020. Το άκουσα γιατί μου έστειλε μια κοπέλα μήνυμα εδώ, αλλά ήθελε πάρα πολύ διάβασμα, και δεν είχα τη δύναμη να ασχοληθώ. Από τότε το αναβάλλω, παρόλο που από μέσα μου νιώθω ένοχη, αλλά πλέον δεν πάει άλλο, ήρθε η στιγμή να πω κάτι κι εγώ. Μήνες τώρα ακούω, διαβάζω, αλλά σποραδικά, είναι δύσκολο να καταλάβεις τι ισχύει και τι όχι, το θέμα είναι πολύπλοκο, και φαίνεται να υπάρχουν συμφέροντα που πιέζουν την κατάσταση υπόγεια, αόρατα, ύπουλα αλλά καταλυτικά.
Τις προάλλες που έγραφα για τις αμβλώσεις και το σάπιο «δικαίωμα του παιδιού στη ζωή από τη στιγμή της σύλληψης», ένας άντρας σχολίασε ότι οκ, καταλάβαμε, για τη γέννηση δεν θέλετε να έχουμε λόγο, για την ανατροφή επιτρέπεται να έχουμε; Και άλλος ένας στο ίδιο ποστ ζήτησε τη γνώμη μου για το νομοσχέδιο. Και είπα μόνο ότι όλοι οι άνθρωποι που εκτιμώ, είναι κατά.
Αλλά χμμμ… σκέφτηκα, κοίτα πώς μαζεύονται γύρω απ’ αυτά τα δύο ζητήματα, το δικαίωμα των γυναικών να ορίζουν το σώμα τους και τη συνεπιμέλεια, τα κλιμάκια τα ακροδεξιά.
Ενδιαφέρουσα σκέψη, βάλ’ την στην άκρη για μετά. Και να προειδοποιήσω, όσα κι αν έχω διαβάσει αυτές τις μέρες, δεν είναι αρκετά, αλλά αυτά που έχω καταλάβει θα προσπαθήσω να τα πω με ερωταπαντήσεις, όσο μπορώ πιο επεξηγηματικά:
1.Κανείς δεν αμφισβητεί ότι η κοινή επιμέλεια είναι ιδανική. Κανείς. Αλλά είναι ιδανική, όταν είναι συναινετική. Το πρόβλημα δεν είναι η συνεπιμέλεια. Το πρόβλημα είναι το να είναι υποχρεωτική. Αλλά γιατί;
Γιατί δεν μπορεί να αποφασίζει ο νόμος με οριζόντιο τρόπο ότι το ίδιο θα γίνεται με κάθε ζευγάρι που χωρίζει ενώ έχει παιδί, ανεξαρτήτως του τι συμβαίνει μέσα στην κάθε οικογένεια, του τι είδους γονιός είναι ο κάθε γονιός, και σε τι συνθήκες ζωής θα υποβάλλεται το κάθε παιδί. Το δικαστήριο πρέπει να αποφασίζει κατά περίπτωση και το νομοσχέδιο το φέρνει προ τετελεσμένου γεγονότος, στερώντας του την ισχύ. Αυτό που χρειάζεται, είναι οικογενειακό δικαστήριο να αναλάβει την ευθύνη των αποφάσεων, με τη βοήθεια παιδοψυχολόγων/ παιδοψυχιάτρων, ώστε κάθε απόφαση να είναι όσο το δυνατόν πιο σωστή.
2. Το νομοσχέδιο μιλάει για εναλλασσόμενη κατοικία και ίσο μοίρασμα του χρόνου του παιδιού σε κάθε γονιό, (ο οποίος χρόνος μετά κατέβηκε στο ένα τρίτο αντί για το μισό). Δηλαδή το παιδί να μένει μισό καιρό στο ένα σπίτι, και μισό καιρό στο άλλο. Κατανοητό. Και είναι κακό να ζητάει ένας πατέρας να βλέπει το παιδί του;
Όχι. Ο πατέρας πρέπει να μπορεί να βλέπει το παιδί του, να περνάει χρόνο μαζί του και να έχει λόγο στις σημαντικές αποφάσεις της ζωής του, εκτός κι αν συντρέχουν άλλοι λόγοι ακαταλληλότητας, πιο σοβαροί.
3. Είναι κακό να μένει το παιδί μισό χρόνο σε ένα σπίτι και μισό στο άλλο;
Όχι απαραίτητα. Αλλά είναι χαζό να περιμένεις ότι μπορεί ρεαλιστικά να συμβεί, εκτός κι αν και γονείς και πεθερικά μένουν στην ίδια γειτονιά, ιδανικά στην Εκάλη, με σοφέρ και νταντά.
4. Είναι κακό να θέλει ένας πατέρας να μένει με το παιδί του;
Όχι. Αλλά:
Α) Είναι κακό να μένει το παιδί με έναν πατέρα που δεν ενδιαφέρεται να είναι πατέρας, αλλά απλώς δεν θέλει να πληρώνει διατροφή.
Β) Είναι κακό μια μητέρα να μην μπορεί να αναζητήσει ποτέ δουλειά εκτός της πόλης που μένει ο πατέρας, γιατί θα χάσει το παιδί.
Γ) Είναι κακό να μένει το παιδί με έναν πατέρα που μπορεί να είναι απών, να το βάζει σε κίνδυνο ή να το κακοποιεί. (Το νομοσχέδιο απαιτεί αμετάκλητη καταδίκη του θύτη πριν η επικοινωνία μαζί του περιοριστεί).
Δ) Είναι κακό μια κακοποιημένη γυναίκα να είναι υποχρεωμένη να βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τον κακοποιητή της, γιατί αλλιώς θα χάσει το παιδί.
Ε) Είναι κακό να μπορεί ο άντρας και πάλι να έχει πλήρη έλεγχο της γυναίκας, ακόμα κι αφού εκείνη χωρίσει, εργαλειοποιώντας το παιδί.
5. Είναι κακό να παίρνει πάντα την επιμέλεια η μητέρα και ποτέ ο πατέρας;
Ναι. Την επιμέλεια πρέπει να την παίρνει ο καταλληλότερος γονιός, και απλώς η κοινωνία ακόμα θεωρεί τη γυναίκα εξ ορισμού καταλληλότερη για τη δουλειά αυτή. Ο φεμινισμός είναι που αρνείται ότι αυτό είναι θέσφατο, και τολμάει να το αμφισβητεί.
6. Είναι κακό να κοιτάμε και τα δικαιώματα του πατέρα;
Όχι. Είναι κακό να βάζουμε τα δικαιώματα του πατέρα πάνω από την ασφάλεια της μητέρας και το συμφέρον του παιδιού.
7. (Μπόνους). Ναι αλλά για το τρομερό μας επιχείρημα, το Σύνδρομο Γονεϊκής Αποξένωσης, γιατί δε λέτε;
Το Σύνδρομο Γονεϊκής Αποξένωσης έχει την ίδια επιστημονική εγκυρότητα με το ότι τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό.
8. Τι μπορεί να καταλάβει κανείς τελικά;
Η υποχρεωτική συνεπιμέλεια έχει ένα προσωπείο ισότητας φύλων και προοδευτισμού, ενώ στην πραγματικότητα είναι τρόπος ελέγχου και χειρισμού των γυναικών και ύπουλο όργανο του συντηρητισμού. Δεν έχει να κάνει με καλούς μπαμπάδες που ανήκουν στη νέα εποχή και είναι στοργικοί και τρυφεροί, έχει να κάνει με επιστροφή σε μια εποχή που οι γυναίκες που ζούσαν σε κακοποιητικά περιβάλλοντα, δεν τολμούσαν να ζητήσουν διαζύγιο μην τυχόν και δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα ή χάσουν το ίδιο τους το παιδί.
9. Είναι η υποχρεωτική συνεπιμέλεια καταδικαστέα γενικά;
Ναι. Καλό είναι η συνεπιμέλεια να μην είναι ποτέ υποχρεωτική, παρόλο που σαν πρακτική, ακόμα και μισή μισή, θα μπορούσε κάποια μέρα να είναι το αναμενόμενο και ο κανόνας, απλώς αυτή η μέρα αργεί.
Και αργεί γιατί θα μπορούσε να γενικευτεί μόνο σε μια κοινωνία όπου ήδη υπάρχει ισότητα, όπου οι μισθοί μεταξύ των δύο φύλων και οι θέσεις εξουσίας έχουν εξισωθεί, όπου τα ποσοστά γυναικείας ανεργίας έχουν μειωθεί, όπου οι γυναικοκτονίες έχουν εξαλειφθεί, όπου η ενδοοικογενειακή βία έχει ελαχιστοποιηθεί, και με ένα δίκτυο Πρόνοιας και κοινωνικών υπηρεσιών, τόσο άμεσο, αποτελεσματικό και ευρύ, που στην ελληνική πραγματικότητα του σήμερα, ούτε μπορεί κανείς μας να διανοηθεί.
Σήμερα ο Βαγγέλης έστειλε ένα τριαντάφυλλο στο Μαράκι και της είπε χρόνια πολλά για τη μέρα της γυναίκας, γελώντας σαρκαστικά. Ο Βαγγέλης δεν παίρνει ούτε τη μέρα της γυναίκας ούτε το Μαράκι, στα σοβαρά.
Αφού το Μαράκι ασχολείται με νύχια και με ζώδια, και δεν την νοιάζουν τα πολιτικά. Τι να συζητήσει μαζί της, είναι ακόμα μια χαζή ξανθιά, αλλά έχει ωραίο κορμί, γι’ αυτό και το τριαντάφυλλο, για να την καλοπιάσει για μετά. Άραγε θα του στείλει τη φωτό που της ζήτησε, «έλα βρε μωρό, δεν θέλω αναστολές, άμα είσαι ψυχρή θα βαρεθώ και θα πάω παρακάτω, εσύ θα φταις, στο λέω καθαρά».
Ο Βαγγέλης δεν παίρνει το Μαράκι στα σοβαρά. Το Μαράκι που κανείς στην οικογένειά του δεν περίμενε από κείνη και πολλά, περίμεναν μόνο να είναι σεμνή και ταπεινή, μέχρι να βρει ένα καλό παιδί να παντρευτεί. Να παντρευτεί και να κοιτάζει το σπίτι της και τα παιδιά της, να πλένει, να μαγειρεύει, να φροντίζει, σαν καλή σύζυγος και μάνα, πάντα πιστή, πάντα εκεί. Όπως η μάνα η δική της, η γιαγιά και η προγιαγιά, η ατέλειωτη αλυσίδα γυναικών που τη γέννησαν, που αόρατη κλωστή, πάντα την ακολουθεί.
Ούτε το ίδιο το Μαράκι περίμενε να δει τον εαυτό του να επαναστατεί. Να πατάει πόδι για να σπουδάσει ονυχοπλαστική, να αψηφά τον πατέρα του που χτύπησε το χέρι στο τραπέζι, να φεύγει από το σπίτι, να δουλεύει σε καφετέρια για να μπορέσει να τελειώσει τη σχολή.
Σε καφετέρια που κάθε πελάτης θεωρούσε ότι είναι εκεί σκλάβα να τον υπηρετεί, το Μαράκι που το αφεντικό δεν την πλήρωνε υπερωρίες και την έλεγε άχρηστη και «κοίτα να φοράς μίνι αλλιώς θα φύγεις, μόνο γι’ αυτό είσαι καλή», το Μαράκι που του άπλωναν χέρι κι όταν διαμαρτυρόταν της έλεγαν πώς κάνεις έτσι, μην είσαι υστερική.
Το Μαράκι που πέρυσι ερωτεύτηκε κάποιον που έμοιαζε καλό παιδί αλλά μια νύχτα του είπε όχι χωρίς να εισακουστεί, και σε ποιον να τολμήσει να το πει, έτρεμε απ’ την ενοχή και την ντροπή. Καλύτερη η σιωπή. Το Μαράκι που έμεινε έγκυος και έκανε έκτρωση κρυφή, ούτε η μάνα της δεν θα τη στήριζε, η μητρότητα είναι ιερή. Εκείνη έφταιγε για όλα, ο άντρας δεν φταίει ποτέ, εκείνη έπρεπε να προσέχει πιο πολύ.
Αλλά ο Βαγγέλης δεν την παίρνει στα σοβαρά, γιατί αυτή στο προφίλ της γράφει «Καρκινάκι», ενώ εκείνος «επιτρέπεται να πέσεις, επιβάλλεται να σηκωθείς». Εν τω μεταξύ, το ότι η ομάδα του δεν πήρε πρωτάθλημα, ίσως είναι το χειρότερο πράγμα που στον Βαγγέλη έχει συμβεί.
Το Μαράκι που ασχολείται με νύχια και με ζώδια, αλλά και πολλά άλλα που κανείς δεν ξέρει, γιατί κανείς δεν θέλει να μάθει, κι εκείνη έχει πια κουραστεί. Το να προσπαθεί να πείσει τους πάντες ότι είναι παραπάνω απ’ αυτό που νομίζουν, είναι δουλειά σκληρή.
Ναι, ασχολείται με νύχια κι όχι με πολιτικά, γιατί αυτό αντέχει, γιατί αγωνίζεται όλη της τη ζωή. Δεν ασχολείται με πολιτικά αλλά πολιτικό είναι ό,τι κάνει κι ό,τι είναι, ακόμα κι αν δεν το ξέρει, και η πραγματικότητα αυτή, η αθέατη, η καθημερινή, της ρουφάει όλη την ψυχή.
~Μαρία, ακόμα κι αν εσύ δεν δηλώνεις φεμινίστρια και η λέξη σου φαίνεται αστεία, παρωχημένη και υπερβολική, δεν πειράζει. Ξέρω, η συνειδητοποίηση αργεί. Ως τότε, θα είμαστε εμείς εκεί.
Ακόμα κι από ανθρώπους που δεν βγαίνουν να πουν ότι οι γυναίκες φταίνε που βιάζονται γιατί προκαλούν, Ακούμε ξανά και ξανά το “ναι αλλά”. Ότι ναι, αλλά έχουν κι αυτές μερίδιο ευθύνης γιατί δεν προσέχουν και βγαίνουν με τον έναν και με τον άλλον, που είναι ριψοκίνδυνο, άρα πάνε γυρεύοντας.
Ποτέ δεν θα πω σε καμία και σε κανέναν ότι δεν χρειάζεται να προσέχει. Ότι δεν χρειάζεται να έχει επίγνωση του πού βρίσκεται, με ποιον βρίσκεται και σε τι κατάσταση, ώστε να είναι ασφαλής. Ποτέ δεν θα βάλω την ευχή του να ήταν τα πράγματα αλλιώς, πάνω από τη λογική.
Αλλά το σεξ δεν θα έπρεπε να θεωρείται επικίνδυνο. Μεταξύ συναινούντων ενηλίκων, με τη σωστή σεξουαλική αγωγή και προφύλαξη, δεν είναι για να είναι επικίνδυνο.
Αλλά νομίζω ότι πολλοί το λένε έτσι για να μην πουν ότι το θεωρούν κακό, και το να το θέλουν οι γυναίκες, και μάλιστα εκτός δέσμευσης, κατακριτέο, κατάπτυστο και απαγορευτικό. Το να το θέλουν οι γυναίκες και να το κάνουν με όποιον εκείνες θέλουν, ρίχνει την αξία τους, γιατί η γυναίκα πρέπει να είναι τουλάχιστον δύσκολη, και ο υποψήφιος πρέπει να κοπιάσει για να την καταφέρει, αλλιώς εκείνη είναι φτηνή. Το σεξ από την πλευρά της γυναίκας είναι αποδεκτό μόνο ως παραχώρηση. Γιατί αυτοί που σκέφτονται έτσι, βαθιά μέσα τους πιστεύουν ότι το αληθινά επικίνδυνο είναι η γυναίκα να θέλει σεξ μόνο και μόνο για απόλαυση.
Για να αποφύγει τον κίνδυνο, η εκκλησία αιώνες τώρα έχει πείσει την κοινωνία ότι το σεξ είναι τρομερά σοβαρή υπόθεση, η αγνότητα η υπέρτατη αξία της γυναίκας μαζί με τη μητρότητα, και το σεξ εκτός δέσμευσης είναι δαιμονοποιημένο και θεωρείται κάτι πονηρό, βρώμικο, ντροπιαστικό, όχι για «καλά κορίτσια».
Το σεξ όμως δεν είναι αυτό. Δεν έχει κανένα λόγο να θεωρείται κάτι τέτοιο. Θα μπορούσαμε να το βλέπουμε απλά σαν μια απολαυστική δραστηριότητα παρέα με κάποιον άλλον, που το μόνο που χρειάζεται είναι να θέλουν και οι δύο και να τηρούν κάποιους βασικούς κανόνες ασφαλείας.
Και επανέρχομαι. Ξέρω ότι ενώ αυτά που λέω είναι λογικά, ακόμα δεν είναι έτσι τα πράγματα. Οπότε ναι, να προσέχουμε. Όλοι να προσέχουμε.
Αλλά οι γυναίκες, σε σχέση με το σεξ, πόσο πια να προσέχουμε;
Πόσο να πρόσεχα εγώ; Που με βίασε ο ένας που έβλεπα τρεις φορές την εβδομάδα για ένα χρόνο και στο τέλος βγήκαμε; Που με βίασε ο άλλος που γνωριστήκαμε φιλικά, μετά ήμασταν μαζί για μήνες και χρόνια μετά είχαμε ακόμα σχέση φιλική και ήθελε να τον βοηθήσω για γκομενικά; Πού να το φανταστώ; Πώς να προσέξω, που θα έπρεπε απλά να φοβάμαι να συναναστραφώ με οποιονδήποτε άντρα;
Πώς να προσέξουν αυτές που τις βιάζουν οι φίλοι, τα αφεντικά, οι συμφοιτητές, τα αδέλφια, οι πατεράδες; Πόσο να προσέξουν πια; Πόσο να περιορίσουμε την ελευθερία μας; Πόσο να περιορίσουμε τις ζωές μας, να τις κάνουμε πολύ-πολύ μικρές, δουλειά-σπίτι-σπίτι-δουλειά, και μόνο με φίλες, και πάντα προσεκτικά;
Πόσο να ζούμε μέσα σε κλουβί, μην τυχόν και προκαλέσουμε τα αρσενικά; Πόσο να προσέξουμε πια ώστε να μην χρειαστεί να διδάξουμε στους άντρες ότι οι γυναίκες είμαστε ισότιμοι άνθρωποι, ότι δεν έχουν δικαίωμα πάνω στο σώμα μας, ότι δεν υπάρχουμε για να τους προσφέρουμε σεξουαλική ευχαρίστηση κι ότι έχουμε δική μας οντότητα και δικαίωμα επιλογών;
Πόσο να προσέξουμε πια ώστε η κοινωνία να αποφύγει να μάθει στα αγόρια να μην βιάζουν;
Και υπενθυμιστικό της θεωρίας του victim blaming:
To victim blaming έχει να κάνει με τη βαθύτερη ανάγκη των ανθρώπων να πιστεύουν ότι ο κόσμος είναι ασφαλής και ότι το σύμπαν και το πώς λειτουργεί είναι νομοτελειακά δίκαιο και ηθικό.
Γι’ αυτό πιστεύουμε και στο κάρμα και επιμένουμε ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο, όλα γίνονται για κάποιο λόγο κι άλλα ρομαντικά που διαβάζουμε πάνω σε φωτογραφίες με ηλιοβασιλέματα. Έχουμε την ανάγκη να τα πιστεύουμε, γιατί αλλιώς, αν συνειδητοποιήσουμε ότι τα πράγματα είναι τυχαία και τα χειρότερα μπορεί να συμβούν σε καλούς ανθρώπους οποιαδήποτε στιγμή, τότε νιώθουμε ευάλωτοι, μικροί και τρομαγμένοι.
Έχουμε υπαρξιακή ανάγκη να πιστεύουμε πως υπάρχει μια κοσμική αίσθηση δικαίου, αλλιώς δεν μπορούμε να διαχειριστούμε την πραγματικότητα. Η εύκολη λύση σε όλο αυτό είναι να πιστεύουμε ότι οι Άλλοι σε κάποιο επίπεδο αξίζουν αυτό που έπαθαν, αλλιώς δεν θα τους συνέβαινε. Είναι ανθρώπινο και είναι κατανοητό. Αλλά συγχρόνως είναι λάθος και μάλιστα πολύ επικίνδυνο.
Αν θέλουμε έναν κόσμο δίκαιο, θα πρέπει να παλέψουμε γι’ αυτόν.
Σε πολλούς φαίνεται τρεντ το ότι μετά από χρόνια, εμφανίζονται ξαφνικά γυναίκες που μιλάνε για σεξουαλικές επιθέσεις, κακοποιήσεις και βιασμούς, και είναι τόσο πολλές. Δεν είναι ξαφνικό. Αυτή είναι η πραγματικότητα τού να είσαι γυναίκα.
Δεν έρχεται ξαφνικά ούτε γι’ αυτές. Δεν το θυμήθηκαν τώρα, δεν το ξέχασαν ποτέ. Τις έτρωγε από μέσα κάθε μέρα, αλλά ο φόβος τις κρατούσε βουβές. Μέχρι να έρθει η στιγμή, μετά από χρόνια πόνου και δουλειά σκληρή, να πάρουν πίσω τις ίδιες τους τις ζωές. Μέχρι να ανοίξουν το δρόμο άλλες, που τόλμησαν να θυσιάσουν καριέρες και προοπτικές, για να βγουν επιτέλους να μιλήσουν, να σπάσουν τις σιωπές. Μέχρι να νιώσουν αρκετά δυνατές.
Μην νομίζεις ούτε στιγμή ότι είναι εύκολη η απόφαση αυτή. Η παραδοχή ότι υπήρξες θύμα βιασμού, είτε σε βάζει στη θέση του φταίχτη, είτε φέρνει ανυπολόγιστη ντροπή και ανελέητη κριτική. Σου θυμίζω στην εικόνα γιατί.
Και, αγαπημένοι μου άντρες, θέλω να πω ένα πράγμα πριν το θέμα ξεχαστεί.
Η αμέσως επόμενη συνειδητοποίηση του ότι όλες οι γυναίκες έχουν να διηγηθούν μια «δυσάρεστη» ιστορία, που αν δεν το έχετε συνειδητοποιήσει, καλύτερα να μας αδειάζετε τη γωνιά, είναι ότι οι υπεύθυνοι για τις ιστορίες αυτές, δεν είναι πλάσματα μυθικά, τερατώδη, άγνωστα και μακρινά.
Είναι άνθρωποι που ξέρετε, που σέβεστε, που εμπιστεύεστε, και όταν κληθείτε να διαλέξετε πλευρά, ως τώρα, ακόμα αυτούς πιστεύετε.
Είναι οι φίλοι σας και οι γνωστοί, είναι η παρέα σας, είναι ο κάθε «αποκλείεται ρε συ, αυτός είναι πολύ καλό παιδί». Αυτή είναι η συνειδητοποίηση που θα κοστίσει, όχι ότι όλες οι γυναίκες έχουμε παρενοχληθεί ή βιαστεί.
Αυτή είναι η συνειδητοποίηση που θα ορίσει τι θα κάνεις και ποιος θα είσαι από δω και στο εξής. Και πρώτα βέβαια χρειάζεται να αναρωτηθείς, μήπως ένα από τα «καλά παιδιά», ήσουν κι εσύ.
Πριν λίγες μέρες πέτυχα τη δισεκατομμυριοστή βερσιόν του αστείου που δείχνει έναν άντρα να ρωτάει μια γυναίκα «τι έχεις;» κι εκείνη να απαντάει «τίποτα». Οι περισσότεροι εδώ γνωρίζετε ότι το αστείο αυτό είναι σεξιστικό.
Ξέρω ότι πολλούς τους ξενίζει αυτό. Τους ξενίζει γενικά το ότι ξαφνικά, πάρα πολλά αστεία με τα οποία γελούσαν μια ζωή, τώρα τα ονομάζουμε σεξιστικά και τους κράζουμε που τα λένε και τα μοιράζονται, ενώ απλώς κάνουν ό,τι έκαναν και παλιά. Πολλοί έχουν μάθει απλώς να αναγνωρίζουν ότι είναι σεξιστικό, χωρίς να είναι σίγουροι γιατί, και να το αποφεύγουν τεχνηέντως σαν ακόμα μια νάρκη στο ναρκοπέδιο της πολιτικής ορθότητας, το επικίνδυνο και τρομακτικό.
Καταλαβαίνω ότι δεν είναι εύκολο να καταλάβεις γιατί κάτι είναι σεξιστικό. Νομίζεις ότι σε βρίζουν χωρίς λόγο, κι ότι ξαφνικά ο κόσμος είναι ένα μέρος ξένο, αφιλόξενο και παρανοϊκό. Δεν είναι εύκολο να καταλάβεις αν δεν έχεις κάτσει να διαβάσεις ή δεν σου έχουν εξηγήσει, με υπομονή και τρόπο αναλυτικό.
Ένα αστείο δεν είναι σεξιστικό επειδή μιλάει για σεξ, ούτε επειδή έχει μέσα μια γυναίκα. Ένα αστείο είναι σεξιστικό όταν διαιωνίζει στερεότυπα της πατριαρχίας, που κάνουν σε όλους κακό.
Να το πάλι το λεξιλόγιο που παπαγαλίζουμε οι φεμινίστριες, ποιος ξέρει τι σημαίνει αυτό. Θα σου εξηγήσω εγώ.
Το -«τι έχεις;» -«τίποτα» είναι ένα στερεότυπο που διαιωνίζει την ιδέα ότι οι γυναίκες είναι γκρινιάρες και υστερικές και κρατάνε μούτρα χωρίς λόγο, και δεν μιλάνε ντόμπρα και «αντρίκεια» (το λέω επίτηδες για την αντιδιαστολή), να πουν τι τις ενοχλεί.
Αυτό το στερεότυπο βασίζεται σε μια αλήθεια, που όμως δεν είναι αυτή που νομίζουν οι άνθρωποι που αναπαράγουν το αστείο. Οι γυναίκες, εδώ και αμέτρητες γενιές, σε όλη τους τη ζωή, βλέπουν τα δικαιώματά τους να καταπατούνται, τα αιτήματά τους να αγνοούνται, τις διαμαρτυρίες τους να μην εισακούγονται, τις επιθυμίες τους να μπαίνουν πάντα σε δεύτερη και τρίτη μοίρα, και την ίδια τους τη φωνή να σιγάζεται.
Μπορεί να έχεις πετύχει τις έρευνες που έδειξαν ότι οι άντρες είχαν την εντύπωση ότι οι γυναίκες μιλούσαν όλη την ώρα, ακόμα και σε ζωντανή καταγραφή του πόσο χρόνο μιλούσαν άντρες και πόσο χρόνο γυναίκες, και οι γυναίκες μιλούσαν το 30% του χρόνου, το πολύ.
Η κοινωνία προτιμάει οι γυναίκες να σιωπούν. Μάλιστα, τις τιμωρεί με τον έναν ή τον άλλο τρόπο όταν ακούγονται πολύ. Τις φιμώνει, είτε με απειλές είτε με χλευασμό είτε μην λαμβάνοντας υπόψη αυτά που έχουν να πουν. Γι’ αυτό έχουν προκύψει οι συμπεριφορές που δημιούργησαν το στερεότυπο του -«τι έχεις;» -«τίποτα». Οι γυναίκες δεν λένε τι τους ενοχλεί γιατί ξέρουν ότι δεν θα εισακουστούν, οπότε προτιμούν να μην βρεθούν σ’ αυτή τη θέση, γιατί τότε θα είναι ακόμα πιο ξεκάθαρο ότι τις υποτιμούν. Οι συμπεριφορές αυτές είναι συνέπεια της ανισότητας, δεν είναι η αιτία. Αιτία είναι η καταπίεση και η αδικία.
Και μια και το πιάσαμε, ας δούμε ακόμα μερικά αστεία και γιατί δεν είναι αστεία, αλλά σεξισμός και πατριαρχία.
Ό,τι βασίζεται στην πεποίθηση και στην παραδοχή ότι «έτσι είναι οι γυναίκες» ή «έτσι είναι οι άντρες». Αυτή είναι τεράστια κατηγορία, περιλαμβάνει πάρα πολλά, θα δούμε μερικά στην πορεία. Αγαπημένη υποκατηγορία, οτιδήποτε έχει να κάνει με τη φύση των γυναικών σε σχέση με τη φύση των αντρών, που είναι και σεξιστικό αλλά και ανίδεο και επικίνδυνα στρεβλό.
Οποιοδήποτε αστείο λέει ότι οι γυναίκες ανήκουν στην κουζίνα. Αυτό είναι εύκολο, αλλά θα το πω. Χύθηκε αίμα για να καταφέρουν οι γυναίκες να βγουν από την κουζίνα στο δημόσιο βίο, να έχουν δικαίωμα μόρφωσης, εργασίας, ψήφου, περιουσίας, και να μην είναι για πάντα υπηρέτριες των αντρών. Ακόμα χύνεται αίμα. Τέτοια αστεία είναι το ίδιο με το να λες σε μαύρο άνθρωπο ότι ανήκει στη φυτεία. Ακόμα χύνεται αίμα.
Οτιδήποτε έχει να κάνει με επαγγέλματα ή ασχολίες που προορίζονται για γυναίκες. Πριν όχι και τόσο πολύ καιρό, οι γυναίκες δεν επιτρεπόταν ούτε να πάνε σχολείο, ούτε να σπουδάσουν, ούτε καν να τρέχουν και να χοροπηδάνε μετά την παιδική ηλικία. Επιτρεπόταν να ασχολούνται μόνο με το σπίτι, σιωπηλά, να προσέχουν γέρους, να φροντίζουν αρρώστους, να γεννάνε και να μεγαλώνουν παιδιά. Δεν είναι ότι είναι φτιαγμένες για να είναι δασκάλες ή νοσοκόμες. Δεν είναι η φύση τους αυτή. Δεν τους δόθηκε ποτέ άλλη εναλλακτική.
Αστεία που λένε για χαζές ωραίες γυναίκες ή χαζές ξανθιές. Αυτά τα αστεία προσπαθούν να παγιώσουν την ιδέα ότι μια γυναίκα δεν είναι δυνατόν να είναι και έξυπνη και όμορφη. Γιατί πάντα πρέπει να έχεις πάτημα να την υποτιμήσεις και να τη χλευάσεις. Αν είναι έξυπνη, οφείλει να είναι μπάζο. Αν είναι όμορφη, να είναι χαζή. Δεν μπορεί να τα έχει και τα δύο, μην τα ισοπεδώνουμε όλα, ντροπή.
Αστεία που χλευάζουν γυναίκες γιατί είναι άσχημες ή απεριποίητες, ή υπερβολικά περιποιημένες, μακιγιαρισμένες και «πλαστικές». Άλλο ένα παράδοξο. Τα πρότυπα ομορφιάς για τις γυναίκες είναι απρόσιτα, παρόλο που η κοινωνία τις συγκρίνει και τις αξιολογεί σύμφωνα με αυτά, αλλά αν εκείνες κάνουν συνειδητή προσπάθεια να τα πλησιάσουν, τότε πάλι θα είναι αντικείμενο χλευασμού. Γιατί το ζητούμενο είναι να έχεις γεννηθεί φωτοσοπαρισμένη, φυσικά.
Αστεία που χλευάζουν χοντρές γυναίκες ή γυναίκες τρίτης ηλικίας. Υποκατηγορία της δικτατορίας της ομορφιάς, με έξτρα μνεία για τη χοντροφοβία, το πάχος και το γήρας είναι ανεπίτρεπτα ειδικά για τις γυναίκες, γιατί αν είναι χοντρές ή γριές ή τέλος πάντων μη αξιογάμητες, δεν έχουν πια καμία αξία.
Αστεία που δίνουν στις γυναίκες αξία μόνο για το σώμα τους και για συγκεκριμένα μέλη του σώματός τους, προς τέρψη ή χρήση των αντρών. Δεν χρειάζεται να το εξηγήσω αυτό, οι γυναίκες ακόμα παλεύουν να κερδίσουν το να τις αντιμετωπίζουν σαν ανθρώπους κι όχι σαν αντικείμενα, να έχουν αξία σαν ανθρώπινα πλάσματα με αυτοδιάθεση σώματος, ελεύθερη βούληση και συναισθήματα.
Αστεία που λένε ότι οι γυναίκες χρησιμοποιούν το σώμα τους και το σεξ για να ανέβουν επαγγελματικά. Πάρα πολλά σεξιστικά αστεία βλέπουμε πως είναι αντιφατικά, ακριβώς γιατί η πατριαρχία δεν θέλει τις γυναίκες να κερδίζουν πουθενά. Σου λέει, το μόνο που έχεις να προσφέρεις είναι σεξ, αυτή είναι η μόνη σου αξία, αλλά αν όντως το εκμεταλλευτείς, θα κατηγορηθείς και θα εξευτελιστείς. Απ’ την άλλη, αποκλείεται να άξιζες να φτάσεις εκεί που έφτασες, σίγουρα σε κάποιον έκατσες, μην το αρνείσαι, δεν θα σε πιστέψει κανείς.
Αστεία που λένε ότι οι γυναίκες είναι πονηρές, αναξιόπιστες και τσούλες. Εδώ έχουμε λίγο από θρησκευτική κατάνυξη με προπατορικό αμάρτημα, μαζί με αγνό παρθένο slut shaming. Απ’ την άλλη, αν οι γυναίκες διαμαρτυρηθούν ότι οι άντρες είναι άπιστοι, τότε έρχονται τα επιχειρήματα βιολογισμού και της φύσης των αντρών που είναι φτιαγμένοι να είναι κυνηγοί. Έτσι, σε κάθε περίπτωση η γυναίκα θα βγει χαμένη και θα υπομείνει αν όχι την τιμωρία γιατί έχει σεξουαλικότητα, τότε την τιμωρία να δέχεται αδιαμαρτύρητα την απιστία.
Αστεία που λένε ότι οι γυναίκες θέλουν γάμοεμμονικά. Ναι, η κοινωνία πιέζει τις γυναίκες να παντρευτούν και να γίνουν μανούλες, αλλά οι έρευνες δείχνουν ότι οι άντρες είναι που ωφελούνται από το γάμο, ζουν καλύτερα, υγιέστερα και για περισσότερο, ενώ οι γυναίκες είναι πιο ευτυχισμένες όταν είναι ανύπαντρες. Στην πραγματικότητα, οι άντρες θέλουν να παντρευτούν όσο οι γυναίκες, απλώς θέλουν να αισθάνονται ότι αντιστέκονται, για να έχουν την ψευδαίσθηση ότι κάνουν τη χάρη στις γυναίκες, ενώ η χάρη είναι δική τους και μεγάλη.
Αστεία που λένε ότι οι γυναίκες μετά το γάμο, γίνονται γκρινιάρες και αυταρχικές. Οι γυναίκες γίνονται γκρινιάρες όταν δεν τους δίνουν σημασία όταν μιλάνε ευθέως και σοβαρά, και γίνονται αυταρχικές όταν αναγκάζονται να αναλάβουν μόνες τους το βάρος ολόκληρης της οικογένειας, σπίτι, νοικοκυριό και παιδιά. Όταν όλα περνάνε απ’ το χέρι τους, κι αν δεν τα σκεφτούν εκείνες, τότε όλα θα πάνε στραβά. Είναι πολύ εύκολο να κοροϊδεύεις κάποιον που χρειάζεται να τα σκεφτεί όλα, ενώ ο συνέταιρος σ’ αυτή την επιχείρηση την περνάει ξέγνοιαστα και χαλαρά.
Αστεία που λένε ότι οι γυναίκες ελκύονται μόνο από άντρες που έχουν λεφτά. Αυτό είναι όντως αστείο, πάλι για άλλους λόγους. Οι άντρες αποφάσισαν ότι μόνο εκείνοι επιτρέπεται να εργάζονται και να βγάζουν λεφτά, και οι γυναίκες θα πρέπει να τους έχουν ανάγκη για να επιβιώσουν. Οι γυναίκες πάλεψαν για να έχουν το δικαίωμα να εργάζονται, πάλεψαν παρόλο που αυτό σήμαινε ότι θα είχαν τριπλή δουλειά, μαζί με το νοικοκυριό και με τα παιδιά. Πάλεψαν κι ακόμα πληρώνονται με πολύ λιγότερα λεφτά. Και τότε, οι άντρες αποφάσισαν ότι είναι απαράδεκτο οι γυναίκες να ζητούν απ’ αυτούς αυτό που εκείνοι ήθελαν να τους ζητούν, δεν είναι δίκαιο, ντροπή τους, είναι ρηχά πλάσματα και δεν εκτιμάνε τον εσωτερικό τους κόσμο.
Αστεία για όταν οι γυναίκες εκτιμάνε τον εσωτερικό κόσμο των αντρών και δεν θέλουν λεφτά. Τότε ευνουχίζουν τον άντρα, φυσικά. Εναλλακτικά, τον θέλουν γιατί έχει κοιλιακούς, και άρα εκείνες είναι ρηχές και ο άντρας που θέλουν, γκέι. Αν τα αστεία δεχτούν ότι ο εσωτερικός κόσμος είναι που μετρά, τότε οι γυναίκες είναι τρομερά απαιτητικές και θέλουν πολύ πολύπλοκα πράγματα, ενώ οι άντρες είναι απλοί άνθρωποι και δεν ζητάνε πολλά.
Αστεία που λένε ότι οι άντρες είναι απλοί άνθρωποι και δεν ζητάνε πολλά. Συγκεκριμένα, μόνο σεξ. Αυτά τα αστεία πάλι βασίζονται στο διαχωρισμό της φύσης αντρών-γυναικών και πάνε χεράκι-χεράκι με τα αστεία που λένε ότι οι γυναίκες είναι εγκεφαλικά ή συναισθηματικά πλάσματα, ενώ οι άντρες σκέφτονται φαΐ, σεξ και μπάλα.
Δεν είναι πολύπλοκα πλάσματα οι γυναίκες, απλώς η κοινωνία τους επιτρέπει να έχουν συναισθήματα. Αυτό που δεν τους αναγνωρίζει είναι η λογική και πρακτική σκέψη, που λέγαμε στην αρχή. Οι άντρες είναι τόσο πολύπλοκοι όσο είναι και οι γυναίκες, όσο κι αν δεν θέλουν να το πιστέψουν οι πολλοί.
Η ιδέα ότι οι άντρες είναι μονοδιάστατοι και αναίσθητοι, είναι πηγή μεγάλου κακού. Κατάθλιψη, αλκοολισμός, καταχρήσεις, βία, απομόνωση, φυλάκιση, αυτοκτονία, όλα σχετίζονται με το ότι οι άντρες μαθαίνουν ότι δεν επιτρέπεται να έχουν συναισθήματα, ή τουλάχιστον να τα εκφράζουν. Οι άντρες μαθαίνουν ότι το μόνο που είναι αποδεκτό να δείχνουν ως συναίσθημα, είναι καύλα και επιθετικότητα. Κι όμως, γυναίκες και άντρες θέλουν τα ίδια πράγματα. Θέλουν και ασφάλεια και τρυφερότητα και επικοινωνία, και σεξ.
Αστεία που λένε ότι οι γυναίκες δεν θέλουν σεξ και ψάχνουν δικαιολογίες για να μην κάνουν σεξ. Αυτά τα αστεία είναι κάπως ντροπιαστικά για όσους τα αναπαράγουν, γιατί είναι ξεκάθαρη δήλωση του ότι δεν προσφέρουν στις γυναίκες με τις οποίες κάνουν σεξ, οργασμό. Αυτά τα αστεία ουσιαστικά μιλάνε για το οργασμικό κενό. Αν αυτοί που λένε τέτοια αστεία νοιάζονταν για το πώς λειτουργεί το σώμα των γυναικών, και γεφυρωνόταν το κενό, θα γελούσαμε καλύτερα τελειώνοντας, και θα λυνόταν το θέμα αυτό.
Τα έγραψα πρόχειρα, σίγουρα υπάρχουν πολλά που δεν είπα, δεν έπιασα καν όλα αυτά που λένε ότι οποιοδήποτε σημάδι που θυμίζει θηλυκότητα, σημαίνει αδυναμία, δεν είπα τίποτα για ομοφοβία, δεν ξέρω αν έχει τελειωμό η λίστα.
Το θέμα είναι ότι δεν λέμε ότι ένα αστείο είναι σεξιστικό αυθαίρετα. Έχει εξήγηση, και θα ήθελα να μην ντρέπεται κανείς να ρωτήσει το γιατί, αν δεν μπορεί από μόνος του να το δει. Είτε είναι άντρας είτε γυναίκα, γιατί μην νομίζει κανείς ότι το να είσαι γυναίκα σημαίνει ότι σου έρχεται η επιφοίτηση του τι είναι λάθος στον κόσμο και πρέπει να αλλάξει, όταν το λάθος είναι τόσο παγιωμένο και δεδομένο, όσο ότι ο ήλιος θα βγει κάθε πρωί.
Αν δεν καταλαβαίνεις, ρώτα ή σκέψου γιατί. Γιατί τα σεξιστικά αστεία δεν είναι αθώα. Λειτουργούν ύπουλα και υπόγεια, διαιωνίζοντας για πάντα την ανισότητα και την αδικία. Αν δεν κάνουν ακριβώς αυτό, τότε αναπαράγουν την ψεύτικη ιδέα ότι υπάρχει πόλεμος μεταξύ των δύο φύλων, ότι υπάρχει χάσμα και ελπίδα γεφύρωσης και συνεννόησης, καμία. Οι άνθρωποι γελάνε με αυτά τα αστεία γιατί νομίζουν ότι είναι βγαλμένα από τη ζωή και μεγάλες αλήθειες. Λάθος. Είναι βγαλμένα από την καταπίεση και είναι μεγάλα ψέματα. Δεν είναι η φύση. Είναι η κοινωνία. Δεν γεννήθηκε έτσι κανένας και καμία.
Έρχεται κάποιος στη δουλειά να πει ένα και καλά αστείο, και προσθέτει «αλλά δεν θα αρέσει στην Ειρήνη».
Λέω μου αρέσει που λέμε «αυτό δεν θα αρέσει στην Ειρήνη», αντί για «αυτό είναι σεξιστικό».
Μου αρέσει που λέμε «είσαι υπερβολική» αντί για «δεν καταλαβαίνω γιατί η αδικία σε ενοχλεί».
Μου αρέσει που λέμε «δεν μπορούμε πια να κάνουμε ένα αστείο» αντί για «νόμιζα ότι αν το βάφτιζα αστείο, θα είχα το ελεύθερο να πω ό,τι μαλακία να ‘ναι, ανεξαρτήτως αν τη βασίζω σε λάθος δεδομένα, αν διαιωνίζω στερεότυπα λανθασμένα κι αν συμβάλλω στην καταπίεση ατόμων που είναι ήδη καταπιεσμένα. Νόμιζα ότι αν το βάφτιζα αστείο, όλα θα ήταν δικαιολογημένα».
Μου αρέσει που λέμε «αλλά μην αρχίσεις πάλι τα φεμινιστικά σου», αντί να πούμε «με κάνει να νιώθω άσχημα που μου εξηγείς αναλυτικά και υπομονετικά αλλά με μια δόση άβολης πικρίας βασισμένη σε προσωπική εμπειρία, τον λόγο για τον οποίο πρέπει πλέον να αποκτήσω ενσυναίσθηση και να σκέφτομαι πριν ξεστομίσω σεξιστικά αστεία, όταν είσαι παρούσα».
Μου αρέσει που λέμε «είσαι φεμιναζί» αντί για «η διαμαρτυρία σου για τα αστεία που διαιωνίζουν τα στερεότυπα που στο ανώτερο λέβελ του μισογυνισμού, προκαλούν κάθε γυναικοκτονία, για μένα είναι ισοδύναμη με το ολοκαύτωμα».
Μου αρέσει που λέμε «η δικτατορία της πολιτικής ορθότητας» αντί για «δεν μπορώ να διαχειριστώ το ότι η κοινωνία με έχει ξεπεράσει, και παράλληλα αρνούμαι να εξελιχθώ και επιμένω να καταναλώνω προϊόντα πολιτισμού του παρελθόντος, που κατανοώ, και να παρακολουθώ δημιουργούς που σκέφτονται σαν εμένα και έχουν πια γεράσει».
Το ότι και γυναίκες μισούν τις γυναίκες, δεν σημαίνει ότι έχει αποτύχει ο φεμινισμός. Σημαίνει ότι η ιδέα πως οι γυναίκες είναι πονηρές, ζηλιάρες, εγωίστριες, ποταπές, παρανοϊκές και υστερικές, είναι τόσο βαθιά ριζωμένη στα μυαλά μας, τόσο αναπόσπαστο κομμάτι της πραγματικότητάς μας, που το έχουμε πιστέψει και οι ίδιες.
Γι’ αυτό τις κατακρίνουμε πρώτες, τις κατηγορούμε και αν μπορούμε μάλιστα, τις τιμωρούμε. Εκείνες ό,τι πάθουν το αξίζουν, εμείς δεν είμαστε σαν αυτές.
Το ότι και γυναίκες μισούν τις γυναίκες, δεν σημαίνει ότι έχει αποτύχει ο φεμινισμός. Ο φεμινισμός πασχίζει να ξηλώσει από τα μυαλά μας το απαίσιο πέπλο που διαστρεβλώνει την πραγματικότητα και μας κάνει να βλέπουμε τις γυναίκες μικρόψυχες και ταπεινές. Αλλά αυτό που βλέπουμε, είναι ψευδές. Και δείχνει πόσο έχουμε ανάγκη να ξηλώσουμε το πέπλο, γιατί δεν τυφλώνει μόνο άντρες. Θέλει πολλή δουλειά για να καταφέρεις να δεις μέσα από τις ραφές.
Πού και πού βρίσκεται μία που διαπράττει απαίσιο έγκλημα εναντίον άλλης γυναίκας. Όχι ότι δεν υπάρχουν κι άλλες, αλλά δεν είναι πολλές. Είναι πάρα πολύ λίγες. Η αλληλεγγύη μεταξύ γυναικών, συχνά είναι το μόνο που μας κρατάει ζωντανές. Δεν είναι έτσι οι γυναίκες, όπως θέλουν να πιστεύετε οι ίνσελς και οι σελίδες οι μισογυνιστικές. Δεν είναι έτσι οι γυναίκες. Μην σταματήσετε να το φωνάζετε, να ακουστούμε, γιατί οι στριγκλιές των άλλων είναι πολύ δυνατές.
Λίγο μετά τα Χριστούγεννα, είχαμε πάει οικογενειακώς να δούμε στο θέατρο τον Γιούγκερμαν. Το έργο δεν ήταν δική μου επιλογή, οι γονείς μου ήθελαν θέατρο, η αδερφή μου είχε διαβάσει κριτικές, είχε γίνει διαλογή και μετά η απόφαση είχε παρθεί. Δεν το είχα διαβάσει, η κλασική ελληνική πεζογραφία δεν μου μιλάει και πολύ, δεν το είχα ξαναδεί, αλλά εξαιρετική παράσταση, ηθοποιία και παραγωγή. Μόνο που σύμφωνα με την πλοκή βίαζαν μια γυναίκα ανά δέκα λεπτά περίπου, κι αν δεν την βίαζαν την έλεγαν βρώμα, τσούλα και φτηνή.
Αυτό κράτησε πάνω από δύο ώρες, και κάπως ένιωθα μόνη που δεν έμοιαζε κανέναν άλλον να στεναχωρεί, κάπως ένιωθα μόνη που όλοι φαίνονταν τόσο ενθουσιασμένοι, εξαιρετική παράσταση, αλλά ένιωθα ένα σφίξιμο που δεν μπορούσα να αγνοήσω, και για πάνω από δύο ώρες, κάτι μου ροκάνιζε την ψυχή. Ίσως είμαι υπερβολική.
Είχαμε μια συζήτηση για ταινίες πριν κάτι μήνες εδώ, σε έναν τοίχο γειτονικό, και κάποιος με κορόιδευε που έλεγα ότι κάθε κλασικό έργο είναι σεξιστικό.
-Προτείνεις δηλαδή να κάψουμε τα αριστουργήματα;
-Όχι, δεν είπα ποτέ αυτό.
Θέλω απλώς να τα ξανα-επισκεφτούμε, κάνοντας μερικές παραδοχές. Θέλω να τα ξαναδούμε με τη ματιά του τώρα, ξέροντας ότι ανήκουν σε μια άλλη εποχή που (ευχόμαστε να) έχει περάσει ανεπιστρεπτί.
Κάθε φορά που κάποιος δεν καταλαβαίνει ένα επιχείρημα για το σεξισμό, μπορούμε να τον βοηθήσουμε κάνοντας την αναλογία με το ρατσισμό. Δεν είναι το ίδιο, θα μου πεις. Συμφωνώ. Γιατί για τις μαύρες γυναίκες, το πρόβλημα είναι διπλό. Σε όλα τα άλλα, όμως, είναι σωστό.
Οπότε είχα βάλει σε σχόλιο το ντισκλέιμερ της Warner Bros, που λέει το εξής:
«Τα κινούμενα σχέδια που πρόκειται να παρακολουθήσεις, είναι προϊόν της εποχής τους. Μπορεί να απεικονίζουν τις ρατσιστικές προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που ήταν κυρίαρχα στην αμερικανική κοινωνία. Αυτές οι απεικονίσεις ήταν λάθος τότε, και είναι λάθος τώρα. Κι ενώ αυτό που θα παρακολουθήσεις δεν αντιπροσωπεύει την οπτική της Warner Bros για τη σημερινή κοινωνία, αυτά τα κινούμενα σχέδια παρουσιάζονται με τη μορφή που δημιουργήθηκαν, γιατί το να κάνουμε οτιδήποτε άλλο θα ήταν το ίδιο με το να ισχυριζόμαστε ότι αυτές οι προκαταλήψεις δεν υπήρξαν ποτέ».
Όλη η λογοτεχνία και τα προϊόντα πολιτισμού της ανθρωπότητας μέχρι πάρα-μα-πάρα πολύ πρόσφατα, είναι σεξιστικά. Ναι, ακόμα και τα πολυβραβευμένα, ακόμα και τα αριστουργήματα, ακόμα και τα κλασικά. Γιατί η λογοτεχνία και οι δημιουργοί της είναι προϊόντα της κοινωνίας, και η κοινωνία είναι σεξιστική. Δεν έβλεπαν οι άνθρωποι σεξισμό, δεν βγαίνει κανένα καμπανάκι ούτε ίου-ίου-ίου, να σε ειδοποιήσει ότι κάτι είναι σεξιστικό. Έβλεπαν αυτό που είχαν συνηθίσει να βλέπουν. Τα πράγματα φαίνονταν να είναι όπως ήταν ως τότε. Και όταν βλέπουμε τα πράγματα όπως τα ξέρουμε, παύουμε να τα προσέχουμε, δεν τους δίνουμε σημασία, όλα είναι στη θέση τους, όπως έπρεπε να είναι. Και κυλάει ομαλά χωρίς εμπόδια και ανατάραξη καμιά η Ιστορία.
Όπως ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός στηρίχθηκε στο ότι υπήρχαν δούλοι, και οι φιλόσοφοι μιλούσαν περί ηθικής, περί δικαιοσύνης, περί ανθρώπινης συνείδησης, και η δουλεία δεν απασχολούσε κανέναν ιδιαίτερα, ήταν κομμάτι της πραγματικότητας. Ήταν αόρατη. Έτσι ακριβώς είναι και ο σεξισμός και η πατριαρχία.
Τα έλεγα αυτά και λίγες μέρες μετά τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ, που το ηφαίστειο φούντωνε υπόγεια δεκαετίες τώρα, και είχε έρθει η στιγμή να εκραγεί. Και η δίκαιη λάβα έφερε στο πέρασμά της τη συζήτηση για το Όσα παίρνει ο Άνεμος, και για άλλα έργα που ως τώρα είχαν αγιοποιηθεί, λες και η Τέχνη δεν είναι ανθρώπινο δημιούργημα, είναι θεϊκό, και δεν επιτρέπεται να αγγιχτεί.
Και βγήκαν τόσοι να καταδικάσουν το HBO που απέσυρε την ταινία προσωρινά, γιατί δεν κατάλαβα, ποιο το πρόβλημα που παρουσιάζει ως ονειρικά πλασμένο τον Αμερικάνικο Νότο, και αρνείται τη φρίκη της σκλαβιάς και της δουλείας, η ταινία είναι κλασική. Και δεν φτάνει που έδωσαν Όσκαρ πρώτη φορά σε μαύρη ηθοποιό, κι ας μην την άφησαν στην αίθουσα απονομής, έλα μωρέ, και τι μ’ αυτό, βγήκαν όλοι τώρα να ζητήσουν Όσκαρ ευαισθησίας.
Το HBO επανέφερε το Όσα παίρνει ο Άνεμος πριν μερικές μέρες, πιστό στην υπόσχεσή του, με ένα πεντάλεπτο εισαγωγικό βίντεο όπου συζητείται το ιστορικό πλαίσιο, ενώ είναι διαθέσιμο και άλλο ένα μεγαλύτερο επεξηγηματικό βίντεο που μπορεί κανείς να δει μαζί με την ταινία. Αυτό είναι το τώρα, και είχε αργήσει. Αυτό είναι το τώρα που περιμέναμε καιρό, και ευτυχώς που φτάσαμε εδώ.
Δεν θέλουμε να εξαφανίσουμε ούτε να «ακυρώσουμε» τα αριστουργήματα του παρελθόντος. Δεν καίμε ούτε ταινίες ούτε βιβλία. Αν και το μιούζικαλ της Ντίσνεϊ Το Τραγούδι του Νότου, ευτυχώς δεν είναι διαθέσιμο σε καμιά πλατφόρμα εδώ και 30 χρόνια, γιατί έδειχνε σκλάβους να τραγουδάνε και να χορεύουν πανευτυχείς που είναι σκλάβοι και δουλεύουν στις φυτείες όλη μέρα. –Οκ, μερικά πρέπει να τα καίμε.
Όμως, το ότι κάτι θεωρείται κλασικό, δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε δικαίωμα να του κάνουμε κριτική. Ας θαυμάσουμε το ταλέντο, την προσπάθεια, το μεγαλείο, την Τέχνη δηλαδή, κι ας πάρει καθένας απ’ αυτήν ό,τι μπορεί, αλλά έχοντας συνείδηση του τι ήταν λάθος, τι έχει αλλάξει, τι έπρεπε να ‘χει αλλάξει και ακόμα εκκρεμεί, γιατί η Τέχνη εξελίσσεται όπως η κοινωνία, δεν γίνεται διαφορετικά, περπατάνε χέρι-χέρι στον Μεγάλο Περίπατο της Ιστορίας. Κοινωνία και Τέχνη πάνε μαζί.
Στόχος δεν είναι να εξαφανίσουμε το παρελθόν. Στόχος είναι να επανορθώσουμε. Θέλουμε να αντιμετωπίσουμε τα λάθη, χωρίς φόβο, χωρίς ντροπή, να μην προσπαθούμε να τα κρύψουμε κάτω από το χαλί, ώστε να υπάρξει κάποιου τύπου δικαίωση, όσο μικρή κι αν είναι αυτή. Είναι νίκη. Και παράλληλα να εργαζόμαστε για τη νίκη την αληθινή. Κάθε προσπάθεια επανόρθωσης σημαίνει κάτι, έχει αξία, μας δείχνει το δρόμο, επηρεάζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε, κι ας φαίνεται αστεία. Είναι σημαντική.
Έχω δίπλα μου το Left Hand of Darkness, (Το αριστερό χέρι του σκότους) του 1969, της Ούρσουλα Λε Γκεν, που είναι πολυβραβευμένο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας που χαρακτηρίστηκε φεμινιστική. Εξερευνά την έννοια του φύλου, μέσα από τους κατοίκους του πλανήτη Gethen που είναι αμφίφυλοι, δηλαδή ο καθένας ανήκει και στα δύο φύλα.
Και μιλάει στον πρόλογο για το πόση κριτική έλαβε η Λε Γκεν από το φεμινισμό ανά τα χρόνια, γιατί στην αφήγησή της δεν υπήρξε πιο γενναία, αλλά παρόλο που έκανε άλματα συλλογιστικής για την εποχή, μερικά πράγματα τότε, όπως οποιαδήποτε απόκλιση από την ετεροκανονικότητα, δεν της είχαν περάσει καν από το μυαλό.
Και στις 30 επανεκδόσεις του βιβλίου δεν έκανε ποτέ διορθώσεις αλλά κάθε φορά το συμπλήρωνε με έξτρα προσθήκες και σημειώσεις, δημιουργώντας ένα έργο πιο πλούσιο, πιο ολοκληρωμένο, ένα έργο που περιλαμβάνει διάλογο με το ίδιο το έργο, με όλη του την Ιστορία και το μονοπάτι του πώς έφτασε ως εδώ.
Κι όχι μόνο αυτό, αλλά επιμένει και το 1976 επιστρέφει με το δοκίμιο «Είναι το φύλο απαραίτητο;» για να συζητήσει σε βάθος την κριτική του Left Hand of Darkness, αναφέροντας ότι ήταν συναρπαστική και διαφωτιστική. Και 12 χρόνια μετά ξαναγράφει το ίδιο δοκίμιο, συμπληρώνοντάς το πάλι με σημειώσεις, που σε πολλά σημεία ξεκάθαρα ακυρώνουν πράγματα που είπε στο πρώτο.
Είχε πει ότι όντως, μακάρι να είχε υπάρξει πιο γενναία, αλλά λίγα πράγματα είναι πιο γενναία απ’ αυτό. Οι συγγραφείς και γενικότερα οι δημιουργοί, δεν φημίζονται για τον θετικό τρόπο με τον οποίο αντιδρούν στην κριτική, και σπάνια είναι διατεθειμένοι να αναθεωρήσουν, ακόμα κι αν καταλάβουν ότι είχαν λάθος και βλέπουν ποιο είναι το σωστό. Συνήθως δεν θα το παραδεχτούν. Θα το αρνηθούν μέχρι την τελευταία τους πνοή και θα προσπαθήσουν να αντιστρέψουν την κριτική, χλευάζοντας και κατηγορώντας τους «ευαίσθητους πολιτικορθάκηδες» που τους φιμώνουν μια ζωή.
Γιατί δεν χρειάζεται να μιλάμε μόνο για έργα που δημιουργήθηκαν πριν από πενήντα κι εκατό χρόνια, ούτε καν πριν μια δεκαετία. Μιλάμε και για έργα και δημιουργούς του τώρα. Ο κόσμος αναδιαμορφώνεται και αλλάζει κάθε στιγμή, και το ίδιο και η αντίληψή μας για τον κόσμο, που οφείλει να εξελίσσεται και να προσαρμόζεται στη συνεχή αλλαγή.
Πρέπει να σταματήσουμε να φοβόμαστε και να ντρεπόμαστε να πούμε δεν ήξερα αρκετά για το θέμα ως τώρα, αλλά τώρα που ξέρω περισσότερα, το βλέπω διαφορετικά.
Την Παρασκευή, η Alison Brie ανέβασε στο Ίνσταγκραμ ότι λυπάται που ήταν η φωνή της Diane στο Bojack Horseman. Είπε ότι τώρα καταλαβαίνει ότι δεν έπρεπε η ίδια, που είναι λευκή, να κάνει τη φωνή μιας Αμερικανοβιετναμέζας. Είπε ότι έχασαν την ευκαιρία να εκπροσωπήσουν με σεβασμό την Αμερικανοβιετναμέζικη κοινότητα, και γι’ αυτό ζητάει ειλικρινά συγγνώμη. Και είπε ότι επικροτεί όλους τους καλλιτέχνες που παραιτήθηκαν από τους φωνητικούς τους ρόλους τις τελευταίες μέρες, κι ότι έμαθε πολλά απ’ αυτούς.
Γιατί στις 24 Ιουνίου, η Jenny Slate παραιτήθηκε από το ρόλο της Missy στο Big Mouth. Λίγες ώρες μετά, η Kristen Bell είπε ότι θα σταματήσει να κάνει το ρόλο της Molly στο Central Park. Δυο μέρες μετά, ο Mike Henry παραιτήθηκε από το ρόλο του Cleveland Brown στο Family Guy και αργότερα οι Simpsons επιβεβαίωσαν ότι δεν θα χρησιμοποιούν πια λευκούς ηθοποιούς για φωνές μη-λευκών χαρακτήρων.
Ένα συγγνώμη, έκανα λάθος, κι ο κόσμος δεν είναι πια ο ίδιος. Φτάνει να είναι κανείς γενναίος και να κάνει την αρχή.
Υπάρχει το cancel culture και υπάρχει το call-out culture, και χρειάζεται να γνωρίζουμε τη διαφορά.
Το cancel culture είναι το να «ακυρώνεις» δηλαδή να διαγράφεις εντελώς έναν καλλιτέχνη ή influencer ή οποιονδήποτε τέλος πάντων έχει μια πλατφόρμα, με μαζικές επιθέσεις και πολύ συχνά απειλές, γιατί είπε ή έκανε κάτι που θεωρήθηκε κακό. Το cancel culture μπορεί να είναι τρομακτικό, ισοπεδωτικό και εκδικητικό. Όχι ότι δεν έχει τη θέση του, πολλοί όντως έχουν κάνει πράγματα που δεν έχουν γυρισμό. Αν κοιτάς κι εσύ τον Λούι Σι Κέι, δεν σε αδικώ.
Αλλά υπάρχει και το call-out culture, που σημαίνει να σου λένε «έι, έκανες μαλακία, τι έχεις να πεις γι’ αυτό», ή να σε ρωτάνε «αλήθεια το εννοούσες; πώς το σκέφτηκες ακριβώς;» Κι έχεις περιθώριο να εξηγήσεις αλλά και να διαβάσεις, να μάθεις, να αναθεωρήσεις, να επανορθώσεις, να κάνεις κάτι γι’ αυτό. Το call-out culture είναι γόνιμο και δημιουργικό, είναι χρήσιμο και μπορεί να είναι λυτρωτικό.
Και δεν είναι μόνο θέμα των σελέμπριτιζ και των καλλιτεχνών. Όλοι όσοι είμαστε στα σόσιαλ μίντια, έχουμε μια πλατφόρμα, ανεξαρτήτως μεγέθους, όποιο κι αν είναι του καθενός το κοινό.
Είναι θέμα όλων μας, είναι θέμα προσωπικό. Είναι αυτό που όταν μου έκανε νύξη ο Ζακ απαλά, να μην χρησιμοποιώ τη λέξη «πούστης» πια, παρόλο που ήξερε ότι το είπα εννοώντας κάτι άσχετο με σεξουαλικότητα, δεν έχει σημασία καμιά, δυο μέρες μετά, πήγα και άλλαξα την ανάρτηση σιωπηλά. Δεν πρόλαβα να του πω συγγνώμη από κοντά.
Δεν γεννηθήκαμε ξέροντας τα πάντα. Ακόμα κι αν τα ξέραμε, τα πάντα αλλάζουν, οπότε χρειάζεται να συνεχίζουμε να μαθαίνουμε και να αλλάζουμε γνώμη, καθημερινά. Νέα δεδομένα, νέες συνειδητοποιήσεις, δεν χωράνε σε μυαλά που θέλουν να διατηρήσουν κάθε τι παλιό, εμμονικά.
Δεν πειράζει κι αν παραμερίσουμε τα αριστουργήματα τα κλασικά. Δεν πειράζει κι αν μείνουν τα βάθρα κενά. Έχουμε νέα έργα, νέους δημιουργούς, που περιμένουν να πάρουν σειρά.
Συζητάω με ένα αγόρι, λέμε για αυτά που γράφω, τι σημαίνει κουλτούρα του βιασμού, εξηγώ όσο πιο συνοπτικά μπορώ, λέει μα δεν ισχύουν πλέον όλα αυτά, είναι παλιές νοοτροπίες, δεν υπάρχουν πια. Λέω κι όμως, ο κόσμος ακόμα τα πιστεύει αυτά, κι ας μην το συνειδητοποιεί, οι πεποιθήσεις είναι εντυπωμένες βαθιά, μοιάζουν ένα με την αλήθεια, δεν φαίνεται πού η πραγματικότητα σταματά και πού αρχίζει αυτό που μας μάθανε από μικρά.
Και λέει τι να σου πω, μπορεί να ισχύουν γενικά, αλλά ας πούμε ο κύκλος μου δεν είναι έτσι, είναι εντάξει παιδιά. Και λέω μπράβο για τον κύκλο σου, αυτό είναι καθησυχαστικό, αλλά μια και το αναφέρεις, πες μου σε παρακαλώ:
Δεν έχεις ακούσει στον κύκλο σου κανέναν να λέει «αυτή δεν είναι για σχέση»;
Και περιμένω, ενώ ξέρω. Φυσικά και το έχει ακούσει. Φυσικά και του ακούγεται φυσιολογικό. Λέω ξέρεις τι σημαίνει αυτό; Ξέρεις ότι σημαίνει πως δεν είναι για σχέση γιατί έχει κάνει σεξ με πολλούς, και άρα είναι κατώτερη και φτηνή;
Ξέρεις ότι σημαίνει πως η αξία μιας γυναίκας μετριέται με γνώμονα τη σεμνότητά της, κι όσο πιο «ανέγγιχτη» είναι, τόσο πιο καλή; Ξέρεις ότι σημαίνει πως μια γυναίκα δεν έχει δικαίωμα να κάνει ό,τι γουστάρει με το σώμα της, χωρίς να δίνει σε κανέναν λογαριασμό;
Ξέρεις ότι σημαίνει πως μια γυναίκα οφείλει να είναι «δύσκολη», δηλαδή να μην θέλει να σεξ χωρίς υποσχέσεις και δεσμεύσεις, γιατί μια γυναίκα δεν επιτρέπεται να απολαμβάνει το σεξ;
Ξέρεις ότι σημαίνει πως αν το απολαμβάνει το σεξ χωρίς ντροπή, τότε είναι άξια χλευασμού, εξευτελισμού, και είναι δικαιολογημένο να τιμωρηθεί; Ξέρεις ότι συχνά αυτό σημαίνει και πως είναι αναμενόμενο να βιαστεί;
Την ίδια μέρα έτυχε και διάβασα ότι διέρρευσαν ξανά ερωτικά βίντεο χωρίς τη συγκατάθεση της γυναίκας που εμφανίζεται σ’ αυτά. Κάποτε είχα γράψει το εξής:
Το να φωτογραφίζεσαι με το σώμα σου γυμνό, δεν είναι ούτε τολμηρό ούτε αμαρτωλό ούτε ντροπιαστικό. Το γυμνό μας σώμα δεν είναι κάτι κακό. Το γυμνό μας σώμα είναι υπέροχο, είτε είναι ελκυστικό σε χιλιάδες ανθρώπους και πληρωνόμαστε γι’ αυτό, είτε γουστάρει να το δει μονοψήφιο κοινό. Το γυμνό μας σώμα δεν είναι κακό, εκτός κι αν το δείχνουμε ξαφνικά σε κόσμο που δεν θέλησε ποτέ να το δει και παρενοχλούμε αγνώστους με φωτογραφίες που δεν ζήτησε ποτέ κανείς.
Το γυμνό μας σώμα δεν είναι κάτι μεμπτό.
Δεν με νοιάζει καμιά διάσημη, γιατί δεν με διαβάζει αυτή τη στιγμή. Με νοιάζεις εσύ. Με νοιάζεις εσύ που σκέφτεσαι να αυτοκτονήσεις επειδή ο πρώην σου έβγαλε τις γυμνές σου φωτογραφίες ή το σεξ τέιπ στο ίντερνετ για να σε εκδικηθεί, εσύ που σε εκβιάζουν και έχεις πανικοβληθεί, εσύ που σκέφτεσαι να αλλάξεις όνομα για να ξεφύγεις από τον εξευτελισμό, εσύ που φοβάσαι να κοιτάξεις το γείτονα ή τον πατέρα σου στα μάτια μετά απ’ αυτό, εσύ που νομίζεις ότι το να έχει δει κάποιος το σώμα σου γυμνό, του δίνει εξουσία πάνω σου και σε κάνει υποχείριο φτηνό. Με νοιάζει να στο πω. Δεν έκανες τίποτα κακό, δεν οφείλεις σε κανέναν τίποτα, δεν χρειάζεται να δικαιολογηθείς για τίποτα.
Το γυμνό μας σώμα δεν είναι έγκλημα.
Δεν θέλω να φοβάσαι τίποτα αν οι γυμνές σου φωτογραφίες ή τα βίντεο αποτυπώθηκαν με τη θέλησή σου, ας βγουν και σε θερινή προβολή πάνω στην Ακρόπολη -δεν χάνεις τίποτα από τη δύναμή σου. Ζήτα μόνο για τα δικαιώματα λεφτά, κι αν χρειαστεί κινήσου νομικά. Ο νόμος είναι με το μέρος σου. Το πάνω χέρι το έχεις εσύ.
Το γυμνό μας σώμα δεν είναι ντροπή.
Δεν έχεις να δικαιολογηθείς για τίποτα ούτε για το σώμα σου ούτε για το αν έκανες σεξ με οποιονδήποτε. Γέλα στα μούτρα όποιου πιστεύει κάτι διαφορετικό, και ξέγραψέ τον από φίλο ή γνωστό.
Το σεξ δεν είναι κακό, δεν είναι πονηρό, δεν είναι αμαρτία. Αν είναι συναινετικό, το σεξ είναι ευλογία.
Αλλά αν οτιδήποτε απ’ αυτά δεν έγινε με τη θέλησή σου ή έγινε υπό πίεση και εξαναγκασμό, τότε είναι που σε ξορκίζω, όχι να φοβηθείς, όχι να τρέξεις να κρυφτείς, αλλά να ουρλιάξεις. Να ακουστείς. Στο υπόσχομαι, θα σ’ ακούσουμε εμείς. Αν οτιδήποτε απ’ αυτά δεν ήταν συναινετικό, μην πας να προστατεύσεις τον εαυτό σου προστατεύοντας το θύτη, μην του κάνεις τη χάρη να κουκουλώσεις η ίδια το έγκλημα και να προσπαθήσεις μόνη σου να ξεπεράσεις την κακοποίηση ή τον βιασμό. Ζήτα βοήθεια. Ό,τι βοήθεια θες, ό,τι αντέχεις, ό,τι μπορείς. Υπάρχει κόσμος που θα βοηθήσει, θέλω να το ξέρεις.
Δικαίωμα στο γυμνό σου σώμα, έχεις μόνο εσύ.
Και αν μιλάμε για γυμνές φωτογραφίες, δηλαδή το απλό, ποιος δεν έχει στείλει πλέον δικές του στον κόσμο αυτό; Αν γίνω ποτέ βουλεύτρια, ας βγουν στη δημοσιότητα, πολύ θα το χαρώ. (Ούτως ή άλλως, ως τότε, δεν ξέρω αν θα ‘χει μείνει κανένας στον οποίο δεν θα έχω προλάβει να τις στείλω εγώ).
Και το λέω αυτό γιατί για πάντα, προειδοποιώ, θα είναι οι ίδιες δύο φωτό που είχα βγάλει πριν τρία-τέσσερα καλοκαίρια στο νησί, που ήμουν σε δίαιτα αυστηρή με σουπιά ξιδάτη-ουίσκι-κρασί, και είχα πλήρως αφυδατωθεί. Αυτές οι δύο φωτογραφίες είναι, δεν έχει άλλες για όλη μου τη ζωή, δεν πρόκειται ποτέ να ξαναβγώ τόσο καλή.
Γιατί από δω κι εμπρός, το πράγμα όχι μόνο δεν παίζει να βελτιωθεί και θα μας φάει η κατηφόρα κι ο γκρεμός, αλλά υπάρχει κι επιπλέον κίνδυνος πραγματικός. Αν προσπαθήσω τώρα να στρίψω να φαίνεται η μέση λεπτή, να ρουφήξω κοιλιά, να τουρλώσω κώλο και συγχρόνως να τεντώσω χέρι να βγάλω σέλφι, θα πάθω λουμπάγκο, κι άντε μετά να κάτσεις στο έδρανο με λουμπάγκο.
Αλλά το γυμνό μου σώμα, όπως κι αν είναι, δεν θα είναι ούτε τότε τίποτα κακό.
-Και κάτι ακόμα, για το ντύσιμο που θεωρείται προκλητικό:
Για πόσο πια θα γίνεται θέμα το πώς επιλέγει ένας άνθρωπος να δείξει ή να καλύψει το δικό του σώμα;
Για πόσο ακόμα θα θεωρείται η γάμπα αποδεκτή αλλά σκάνδαλο το μπούτι ή το βυζί, ενώ ο μόνος ουσιαστικός λόγος να καλύπτουμε οποιοδήποτε σημείο είναι η υγιεινή και το κρύο;
Για πόσο ακόμα θα θεωρούμε ότι εμείς είμαστε πολιτισμένοι που δεν επιβάλλουμε μπούρκες σαν τους βαρβάρους, αλλά θα καταδικάζουμε όποια δείχνει λίγο παραπάνω απ’ όσο μπορούμε να χωρέσουμε στο στενό μας μυαλουδάκι; Τι σημαίνει το «τα πέταξε όλα έξω», με τόνο υποτιμητικό; Τι πέταξε; Πού έξω; Γιατί ακριβώς το βρίσκεις συναρπαστικό αλλά και κακό;
Γιατί κάποια σημεία του σώματός μας είναι αποδεκτά για κάποιες εκδηλώσεις, και «άκομψα» για κάποιες άλλες;
Γιατί κάποια μέλη του σώματός μας δεν είναι «αρκετά καλά» για να είναι ορατά όταν οι περιστάσεις και τα γεγονότα είναι «σοβαρά»;
Πιστεύεις ότι τα σώματά μας είναι λάθος; Ότι κάτι πάνω μας σχεδιάστηκε τόσο άσχημα που πρέπει να παραμένει κρυμμένο; Ποιος καθόρισε τι είναι καθωσπρέπει;
Βλέπεις το λόγο που η γάμπα είναι εντάξει αλλά ο γλουτός όχι; Λόγο αληθινό, λόγο άλλο απ’ το γιατί έτσι σου έμαθαν όταν ήσουνα μικρό;
Δεν βλέπεις ότι μας έχει επιβληθεί να βλέπουμε τα σώματά μας σαν ντροπή;
Σαν να είναι απαράδεκτα και να πρέπει να κρύβονται; Προκλητικά και ποθητά, που όμως εγείρουν ανομολόγητα πάθη και άρα είναι «του σατανά»; Γιατί να βλέπουμε έτσι τα σώματά μας; Εσύ δεν είσαι απ’ αυτούς που είναι υπέρ του «φυσιολογικού»; Τι πιο φυσιολογικό από το σώμα με το οποίο γεννηθήκαμε;
Για πόσο ακόμα θα θεωρούμε το σώμα μας και το σεξ «πονηρό» και «απαγορευμένο»;
Για πόσο ακόμα θα δαιμονοποιούμε το σώμα και τη διαδικασία της αναπαραγωγής, απλά γιατί το σώμα το βρίσκουμε ελκυστικό και τη διαδικασία απολαυστική; Γιατί να είναι η απόλαυση βρώμικη; Δεν βλέπεις ότι ενώ ετοιμαζόμαστε να μετοικήσουμε στον Άρη, ακόμα κυκλοφορούμε με απομεινάρια κοσμοθεωρίας από το Μεσαίωνα και το σκοτάδι; Είναι καιρός να περάσουμε ό,τι πιστεύουμε από την Ιερά Εξέταση της Λογικής. Ας μας κάνουμε τη χάρη.
[Αίρεση, από το αρχαιοελληνικό ρήμα «αιρέομαι», είναι το δικαίωμα εκλογής, η ελεύθερη σκέψη, η ελεύθερη βούληση και η ελεύθερη επιλογή. Αιρετικός, εκείνος που είναι ικανός να εκλέγει, που δεν υιοθετεί τις παραδεδομένες αντιλήψεις και ιδέες]. -Ας γίνουμε επιτέλους αιρετικοί.
Είναι πολλές φορές που άνθρωποι που ξέρω στην πραγματική ζωή, με βλέπουν να αντιδρώ σε κάτι που θεωρώ σεξιστικό, και λένε ότι είμαι υπερβολική. Όχι μόνο αυτό. Λένε ότι αντιδρώ έτσι γιατί είμαι προκατειλημμένη, επειδή εξαιτίας των βιωμάτων μου, δεν μπορώ να είμαι αντικειμενική.
Λένε ότι πρέπει «να χαλαρώσω». Ότι βλέπω προβλήματα εκεί που δεν υπάρχουν ή υπάρχουν μόνο στο δικό μου το μυαλό, τα πράγματα δεν είναι όπως τα περιγράφω, πιάνομαι απ’ το παραμικρό, κάθομαι και ασχολούμαι με λεπτομέρειες που μεγαλοποιώ, που δεν έχουν καμία σημασία, εγώ την επινοώ.
Όπως φαντάζεσαι, δεν μου συμβαίνει σπάνια αυτό. Μου συνέβη και πριν κάνα μήνα στη δουλειά. Φτιάχναμε μια ψηφιακή διαφημιστική καμπάνια για τη νέα χρονιά, και ένα από τα μηνύματα, ανάμεσα σε πολλά, ήταν κάτι για «όχι άλλη γκρίνια», και δεν μου καθόταν καλά.
Το μήνυμα θα έμπαινε πάνω σε τισέρτ, και σκεφτόμουν πόσοι μπορεί να τα φορέσουν και αν ένα κορίτσι κοντά τους τύχαινε να διαμαρτυρηθεί για κάτι, θα της έλεγαν να σταματήσει και θα της έδειχναν το μπλουζάκι.
Γιατί η γκρίνια θεωρείται ελάττωμα συγκεκριμένα κι αποκλειστικά των γυναικών, και το «σταμάτα να γκρινιάζεις», εδώ και γενιές, χρησιμοποιείται σαν μέσο σίγασης των γυναικείων φωνών.
Με είπαν υπερβολική. Το ζύγισα, είπα να διαλέξω τις μάχες μου, να το καταπιώ, έκανα πίσω αλλά με έτρωγε, πάω σπίτι το βράδυ, κάποιος μου έστελνε στο ίνμποξ ότι ήθελε να με δει, του έλεγα όχι, επέμενε, εξηγούσα το όχι και γιατί, μου λέει «συνέχεια γκρινιάζεις», χτυπάει καμπανάκι, λέω αυτό ήταν, υπερβολική ξε-υπερβολική, αυτό το μήνυμα σε μπλουζάκι, από την εταιρία που δουλεύω, δεν πρόκειται να βγει.
Και φρόντισα και δεν βγήκε, παρόλο που την άλλη μέρα με κοιτούσαν με μισό μάτι, και σίγουρα συμφώνησαν μεταξύ τους ότι άσ’ την μωρέ την καημενούλα, είναι παρανοϊκή.
«Εξαιτίας των προσωπικών σου βιωμάτων είσαι υπερβολική και δεν μπορείς να είσαι αντικειμενική. Ο κόσμος δεν είναι έτσι, έτσι τον βλέπεις εσύ».
Αναρωτιέμαι, αν δεν τύχαινε να ξέρω ότι χιλιάδες άνθρωποι διαβάζουν κάθε ποστ μου φεμινιστικό, αν δεν τύχαινε να έχω λάβει εκατοντάδες μηνύματα με δάκρυα, και άλλα τόσα με ευχαριστώ, αν δεν τύχαινε να μου λένε ότι ευτυχώς που μιλάω, γιατί τόσες ταυτίζονται και δεν νιώθουν μόνες σε έναν κόσμο εχθρικό, αναρωτιέμαι, θα πίστευα ότι είμαι υπερβολική κι εγώ;
Τι πρέπει να κάνω, τι πρέπει να κάνουμε για να καταλάβουν ότι αυτό στο οποίο αντιδράμε, δεν είναι υποκειμενικό, αυτό για το οποίο ουρλιάζουμε, δεν είναι βιωματικό, αυτό για το οποίο πολεμάμε, δεν είναι προσωπικό. Είναι συστημικό. Είναι παντού. Είναι γενικό. -Και είμαστε όλες. Δεν είμαι μόνο εγώ.
*Στις 22 Ιανουαρίου, άλλη μια γυναικοκτονία που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί, αν μια γυναίκα είχε εισακουστεί, προστέθηκε στο λογαριασμό.