Tags

, , , , , ,

Ακούμε συνέχεια ότι αν δεν δεχόμαστε απόψεις που είναι αντίθετες από τις δικές μας και τα πιστεύω μας, τότε γινόμαστε σαν αυτό που πολεμάμε. Αυτό είναι ένα επιχείρημα σχεδόν τόσο παλιό όσο το «είναι στη φύση μας», αλλά είναι πλάνη.

Στην Ανοιχτή Κοινωνία του, Ο Καρλ Πόπερ έχει εξηγήσει γιατί, μιλώντας για το Παράδοξο της Ανοχής. Το Παράδοξο της Ανοχής είναι ότι αν έχεις μια κοινωνία που λειτουργεί αρμονικά με ανεκτικότητα προς όλα τα μέλη της, με τις διαφορές και τις ιδιαιτερότητές τους, αν εμφανιστούν κάποιοι που δεν δείχνουν ανεκτικότητα προς άλλους κι εσύ τους ανεχτείς, μοιραία, η ανοχή θα εξαφανιστεί.

Αυτοί που δεν δείχνουν ανοχή, είναι απειλή προς ολόκληρη την κοινωνία και η κοινωνία, για να επιβιώσει, οφείλει να υπερασπιστεί τον εαυτό της και να προστατευθεί. Η κοινωνία οφείλει να μην είναι ανεκτική προς τους μη ανεκτικούς.

Από εκεί έχουν βγει τα συνθήματα που φωνάζουν «καμία ανοχή». Αυτό σημαίνει ότι όχι απλά έχουμε δικαίωμα να μην δεχόμαστε κάποιες απόψεις, αλλά έχουμε και χρέος να μην τις δεχόμαστε.

Κάθε άποψη πρέπει να κρίνεται. Μερικές φορές μπορεί να μην μπορούμε να διακρίνουμε ποιο είναι το σωστό, είτε γιατί το έχουμε ακούσει απ’ τους γονείς μας κι απ’ τους φίλους μας ή απ’ το αφεντικό, ή το είπε η τηλεόραση, άρα ποια είμαι εγώ να το αμφισβητήσω;

Όταν όμως ακούμε κάτι που μας φαίνεται σκατένιο και σκληρό, αν βαθιά μέσα μας μοιάζει άδικο αλλά τι άλλο να γινόταν, αναγκαστικά φαίνεται λογικό, αν συμβαίνει κάτι και λέμε ήταν η κακιά στιγμή ή αν μοιάζει γκρίζα περιοχή, για να ξεκαθαρίσουμε στον εαυτό μας τι ακούμε, πρέπει να το βάζουμε κάτω και να το αποδομούμε. Να το φτάνουμε στην ουσία του, κάτω κάτω, πέρα από το θόρυβο εκεί έξω, πέρα από το ό,τι μας έμαθαν όταν ήμασταν παιδιά, πέρα από το τι λένε τα Μέσα, πέρα από το τι λέει η γειτονιά.

Τι σημαίνει αυτή η άποψη πραγματικά;

Φυσικά, μπορούμε πρώτα να συμβουλευτούμε το Νόμο. Δεν βοηθάει πάντα, αλλά αυτή τη στιγμή στην Ιστορία, σ’ αυτή τη χώρα, είμαστε τυχεροί που θα μας δώσει απάντηση αρκετά καλή. Φωτεινό παράδειγμα η καταδικαστική απόφαση για τον Αμβρόσιο, που ήταν στιγμή ιστορική. Πες όμως ότι δεν θα πας να ψάξεις το νόμο, θες να δεις πού στέκεσαι εσύ.

Τότε λοιπόν, μπορείς να σκεφτείς. Συνάδει η άποψη με αυτά που ολόκληρη η ανθρωπότητα έχει συμφωνήσει, έχοντας φτύσει αίμα για να τα κερδίσει; Σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα δηλαδή; Μήπως η άποψη βάζει οτιδήποτε άλλο πάνω από την ανθρώπινη ζωή; Μήπως σε κάποιες ζωές δίνει αξία και σε κάποιες άλλες όχι; Μήπως βάζει τα σύνορα ενός κράτους ή ένα θρησκευτικό δόγμα ή έθιμα και παραδόσεις ή τον πλούτο και την περιουσία πάνω από τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ανθρώπινη ζωή;

Τότε, ξεγελάστηκες. Αυτό που άκουσες, δεν είναι άποψη. Αυτό είναι φασιστικός λόγος μασκαρεμένος ως άποψη, ακόμα κι αν το προσωπείο είναι σεβαστό και περνιέται σαν αξιόπιστο και σοβαρό.

Το μίσος δεν είναι άποψη, η αξία της ανθρώπινης ζωής δεν είναι άποψη, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα δεν είναι άποψη, κι εκεί που αρχίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, η άποψη σταματά.

Ως τώρα έχουμε συνηθίσει να δείχνουμε ανοχή σε τέτοιες «απόψεις» γιατί ένα από αυτά για τα οποία έχουμε παλέψει και χύσει αίμα, είναι η ελευθερία του λόγου. Νομίζουμε ότι η ελευθερία του λόγου μας κάνει να οφείλουμε να ακούσουμε τέτοια λόγια που υποκρίνονται πως είναι απόψεις.

Όχι. Το ότι μπορεί κάποιος να το πει (αρκεί να μην είναι ρητορική μίσους, γιατί αυτό δεν έχει καν δικαίωμα να το πει), δεν σημαίνει ότι πρέπει και να ακουστεί. Κανείς δεν οφείλει να κάτσει να ακούσει τη σκατοψυχιά, επειδή κάποιος τη βάφτισε άποψη.

Δεν συζητάμε με ανθρώπους που λένε τέτοια πράγματα, εκτός κι αν πιστεύουμε ότι βρίσκονται σε πλάνη και έχουν τη δυνατότητα και τη διάθεση να το αντιληφθούν. Να θυμάσαι ότι σχεδόν κανείς που εκφράζει απόψεις που αποτελούν φασιστικό λόγο, δεν πιστεύει ότι είναι φασίστας.

Αλλά τα λόγια δεν είναι αθώα. Τα λόγια είναι προάγγελοι πράξεων, και μας απειλούν. Γι’ αυτό τα ξεσκεπάζουμε, ειδικά για να δουν τι είναι και όσοι παρακολουθούν. Όμως δεν χρειάζεται πολιτισμένα να συζητηθούν.

Δεν συζητάμε με ανθρώπους που χρησιμοποιούν φασιστικό λόγο, γιατί αν εκλάβουμε αυτά που λένε ως άποψη, τότε δίνουμε στα λόγια τους κύρος. Τους δίνουμε υπόσταση και θέση στην κοινωνία.

Και ο φασιστικός λόγος δεν ανήκει στην κοινωνία. Ανήκει στο περιθώριο. Από ό,τι υπάρχει στην κοινωνία, αυτό είναι που ανήκει στο περιθώριο. Δεν πρέπει να ακούγεται, να συζητιέται, να αναπαράγεται, να έχει καμία φωνή, καμία ορατότητα, δεν πρέπει να έχει βήμα. Και τα Μέσα που του δίνουν βήμα για να κερδίσουν νούμερα, βάφουν τα χέρια τους με αίμα.

Ο φασισμός είναι ασθένεια κολλητική, το εμβόλιο της γνώσης και της παιδείας είχε αρνητές και δεν το έκαναν πολλοί, κι έχουμε χάσει την ανοσία αγέλης. Και από αυτούς τους αντιεμβολιαστές, κανείς δεν πιστεύει ότι πάσχει. Το αντίθετο, πιστεύει πως ο ίδιος πρέπει να πάρει την κατάσταση στα χέρια του και να θεραπεύσει, και ότι το φάρμακο είναι το μίσος και η βία.

Κινδυνεύουμε και πάλι, από κάτι που αφελώς πιστεύαμε πως μετά την τελευταία πανδημία, θα είχε εξαφανιστεί. Για να απαλλαγούμε, χρειάζεται να πάρουμε μέτρα. Να μην ερχόμαστε σε επαφή με κανέναν που νοσεί. Ας αποκλείσουμε το φασιστικό λόγο από τις συζητήσεις μας, από την καθημερινότητά μας και από τη δημόσια ζωή.

-Αυτή τουλάχιστον είναι η δική μου άποψη, αλλά θα κρίνεις εσύ.